Dolunay Katilleri-Killers of the Flowermoon-2023
Yönetmen: Martin Scorsese.
Oyuncular: Leonardo DiCaprio, Lily Gladstone, Robert DeNiro, Jesse Plemons.
Martin Scorsese imzalı “Dolunay Katilleri-Killers of The Flowermoon” yılın en önemli filmlerinden birisi olmaya aday. Amerika tarihinin karanlıkta kalmış, kanlı bir olayını anlatırken, emperyalizmin gücünün ortak paydaları olan ırkçılık, haksızca ganimete ve toprağa konmak üzerine ders niteliğinde bir örnek sunuyor. David Grann’ın kaleme aldığı aynı adlı romandan senaryoyu Oscar ödüllü Eric Roth ve Scorsese birlikte yazmışlar.
Oklahoma sınırları içinde yer alan Osage bölgesinde çıkan petrol toprak sahibi yerli halkı zenginleştirir. Ancak yasalar gereği servetleri yönetmek için beyaz vasiler şarttır. Paranın kokusunu alan yolsuz beyazların “ne iş olursa yaparım” şeklinde bölgeye gelmesi uzun sürmez. Beyaz adamın buradaki yerli kadınlarla evlenerek paraya ortak olmak niyeti çok geçmeden tıkırında giden bir plana dönüşür. Yerel idare ve diğer kurumlar beyazların tekelinde olduğu sürece sıkıntı çıkmaz.
Film Kızılderili büyüklerinin ayiniyle açılıyor. Torunlarının başka kültürlerle asimile edileceğinin yasını tutarak pipolarını hüzünle toprağa gömdükleri bir törendir. Ay çiçek tarlasında topraktan fışkıran petrolle yıkanan yerlilerse, zenginleşmenin göstergesi olarak bir sonrasında gelir. Eskinin haber programı formatında çekilmiş siyah beyaz kareler Osage bölgesindeki yaşamı tanıtır.
1920’li yılların ortasıdır. 1.Dünya savaşı gazisi Ernest Burkhart (Leonardo DiCaprio) Osage’da yaşayan zengin dayısı William Hale’in (Robert DeNiro) yanına gelir. Kardeşi Byron’da dayısının işlerini görmektedir. İşsiz, güçsüz cahil bir delikanlı olan Ernest’i dayısının yanında şoför olarak işe başlar. Büyükbaş hayvancılık yapan ve bölgede “Kral” olarak anılan dayı Hale, buradaki yerlilerin de kadim dostu gibidir. Dillerini konuşur, cenaze törenlerine, şölenlerine katılır. Aynı zamanda kanunu da şerif yardımcısı olarak temsil eder. Öykü ilerledikçe onun ilişki ağının çok daha geniş olduğunu anlıyoruz.
Bölgede durmadan faili meçhul cinayetler işlenmektedir. Öldürülenler büyük tesadüf eseri (!), hep yerlilerdir. Tek bir suçlu bile yakalanmamıştır. Malum, taşrada kırılan kol hep yen içinde kalır ya… Yerli halkın yaşam beklentisi zaten doğal şartlarda bile 50 yaş üzeri değildir.
Yüzünden tatlı gülümsemesi eksilmeyen Mollie’yle (Lilly Gladstone) tanışan Ernest, onunla evlenmeyi planlamaya başlar. Mollie ve ailesi de petrol zenginidir. Kız kardeşlerinden Anna (Cara Yeşim Myers)deli dolu yanında hep silah taşıyan bir karakterdir, Reta ise (Janae Collins) evlidir, adı konmamış zayıflatan bir hastalığın pençesindedir. Mollie’de şeker hastasıdır ve yaşlı annesi Lizzie Q (Tantoo Kardinal)ile yaşamaktadır. Mollie’de Ernest’e ilgisiz kalmaz. Dayının da onayı sonrası evlilik gerçekleşir. Ernest için varlıklı bir yaşam başlasa da hiçbir şey gözüktüğü kadar mutlu ve masum değildir. Dayı Ernest’e, Mollie’nin kız kardeşleri ne kadar az hayatta kalırlarsa o kadar zengin olacağını söylemeye başlar.
İlk bölümde Osage’daki yaşamın Amerika’daki birçok yerden daha pahalı, daha havalı olduğunu anlıyoruz. Ne de olsa fiyatları beyazlar belirlemektedir.
Apple TV’nin 200 milyon dolar bütçe verdiği film için kurulan setler çok iyi. Scorsese burada çok sevdiği geniş plan çekimlerle günlük yaşamı istediği ayrıntılarla yansıtıyor. Filmi yap bozun parçaları şeklinde yönetiyor; suç, psikolojik gerilim, western, mahkeme türlerini bir araya ustaca topluyor. Hiçbir parçayı dağıtmıyor, ustaca yerlerine oturtuyor. 3 saat 26 dakikalık süre nasıl geçiyor anlaşılmıyor.
Açıklanmayan cinayetlerin artmasıyla yerli halkın Washington’a gider. Bölgeye gelen detektif Tom White (Jesse Plemons)ve ekibi araştırmaya başlar. Tarihte FBI’nın kuruluş dönemi, Osage cinayetlerinin araştırılmasıyla başlıyor. Jesse Plemons’un canlandırdığı detektif White’ın sakin, sabırlı soruşturmacı tavrı, çevredeki olağan şüphelilerin huzurunu kaçırır. Son bölüm mahkeme sahnelerine ayrılmış.
Oyunculuklara gelince filmin gerçek yıldızı Kızılderili asıllı Lily Gladstone. Karakterinin duygusallığını, acısını, duruşunu, hastalığını olağan üstü bir oyunculukla yansıtıyor. Oscar kazanacak bir performans.
Yönetmenle altıncı filmini çeviren 48 yaşındaki Leonardo DiCaprio, yine onun 10. projesinde rol alan Robert De Niro’yla, bir Scorsese projesinde ilk kez karşılıklı oynuyor. İkisinin bir araya geldiği sekanslar tam bir oyunculuk düellosu şeklinde geçiyor.
Caprio ezik, sinsi bir karaktere hayat veriyor. Gözlerinde derin hüzün, ruhundaki tutarsızlıkları yansıtıyor. “Titanic”’in parlak çocuğu yerinde artık her role uyum sağlayabilen bir Caprio var.
DeNiro ise içindeki kötülüğü aile, kutsal kitap, masonluk giydirilmiş kelimelere saklayan şeytani bir karakterde son yıllardaki çöp rollerden sonra en iyi performansını gösteriyor.
Mahkeme bölümlerinde rol alan oyuncular arasında son Oscar galibi Brendan Fraser, savcıda John Lithgow kısa rollerine rağmen dikkat çekiyorlar.
Müziklerde Kızılderili kanı taşıyan Robbie Robertson uzun yıllardır Scorsese ile çalışan bir müzisyen. Onunla The Band grubunun The Last Valtz’ın belgeselinin çekimleri sırasında tanışıyor. Kendisi de bu grubun elemanı ve Bob Dylan ile çalışmış bir isim. Etnik müzik konusunda uzman bir müzik adamı. Yerli ritimlerin kalp atımı ritminde aktığı Soundtrack bir harika.
Görüntü yönetmeni Rodrigo Prieto, iç ve dış çekimlerde western renklerine boyadığı karelerde atmosferi, dönemi mükemmel yakalıyor.
Film kesinlikle büyük ekranda seyredilmeyi hak ediyor. Apple TV’de kısa bir süre sonra gösterime girecek olmasını beklemeyin, gidin ve izleyin.
Yorumlar kapalı.