Öğretmenler Odası-Das Lehrerzimmer-2023
Yönetmen: İlker Çatak.
Oyuncular: Leonie Benesch (Carla Nowak), Leonard Stettisch (Oskar, Michael Klammaer (Thomasliebe).
Genç yönetmen İlker Çatak, 84 Berlin doğumlu. Ailesiyle 12 yaşında, İstanbul’a yerleşir. Başta Türkçe bilmemesi, okul hayatında birtakım zorluklar çıkarır. Ne de olsa Almanya’da Türk, Türkiye’de ise “Alamancı” kalır. İstanbul Alman Lisesini bitirir. Sonrasında ise Hamburg Medya Okulunda yönetmenlik eğitimi alır. İki kültürlü olmanın avantajlarını sinema dünyasındaki yaratıcılığında bolca kullanır. Fatih akın ile karşılaştırabiliriz…
2020’de “Das Gilt Das Versprochene Wort” ile Almanya’nın Oscar’ı sayılan bronz Lola ödülü kazanır. 2021’de Ole Heinrich’den roman uyarlaması “Raüberhaende” adlı filmi yapar. 2023’de Berlin Film Festivali Panorama Bölümü’nde yer alan son filmi, “Öğretmen Odası- Das Lehrerzimmer” okul hayatı üzerine kendi yaşantısından da eklediği anılarıyla dolu bir film. Okul yıllarında sınıfında yaşanmış bir hırsızlık olayından yola çıkarak, Johannes Duncker ile senaryoyu yazarak sinemaya uyarlamış.
Gymnasium’da (Almanya’daki Anadolu Lisesi dengi) aniden sınıfa giren üç öğretmen, kız çocuklarını dışarı çıkartıp, erkek çocuklardan cüzdanlarını sıraların üzerine koymalarını ister. Bir hırsızlık olayının failini aramaktadırlar. Cüzdanında parası fazla olan çocuk da tesadüf eseri Ali adlı Türk çocuğu çıkar. Ebeveynleri okula çağrılır ve sorgulama yapılır. Kişilik haklarından bir haber çocuklar esasında bir aşağılanmaya maruz kalmışlardır. Hiç birisi ben cüzdanımı göstermiyorum diyebilme cesaretini gösterememiştir.
Bu hikayeden yola çıkan film yabancı düşmanlığı, kişilik hakları, ebeveyn egosu, internetin gücü, okul hiyerarşisi üzerine küçük bir dünya kuruyor. Bu küçük evrende, büyüğünün şartlarında, devlet mekanizmasını öğretmenler üzerine, öğrenci gazetesiyle basını ve gençliği, okulun “sıfır tolerans politikası”’yla anayasa ve hukuk anlayışını aynalıyor. Tüm bu sistemde doğruyu yapmaya çalışan, sistemin defolarına karşı durmaya çalışan idealist öğretmen Carla Nowak figürü vardır. Her toplumda olması gereken idealist bir insan karakteri. Kişisel hakları sonuna kadar korumaya çalışsa da, bir yerde tıkanıp kalır, hatalar yapabilir.
Öğretmen odasında ceketindeki paranın çalınması onu bir ikileme sürükler. Gizlice yaptığı bilgisayar kayıtlarından yola çıkarak, hırsızı saptadığından emindir. Hukuku kendi başına uygulamaya kalkışması onu hatalara sürükler . İdealist yapısı diğer öğretmeleri tarafından zaten rahatsız edici bulunmaktadır. Haklı olabileceği davasında yalnız bırakılır.
İdealizmin her şeyi çözümlemeye yetemeyeceğini anlar. Anlarda biraz geç kalmıştır. Domino etkisi şeklinde gelişen bazı olayları geri alamaz. Oscar sınıfının bir öğrencisidir ve suçladığı kişinin de oğludur. Bu durum olayları kontrolsüz bir duruma sürüklemeye başlar.
Okullar da modern yaşamın dikte ettiği kuralların prangasında köklü bir değişim içinde… Kaçınılmaz bir şekilde, bu durum öğretmenleri de büyük bir baskı altına sokuyor. Telefonlar, internet dünyası, whatsup grupları, helikopter ebeveynler … Dışardaki dünya artık sınıfın tam içinde hakim.
Hikayenin ana karakteri Carla’da Leonie Benesch harika bir performans sunuyor. Çatak kamerasını ondan ayırmıyor, duygularını, kararlarını, ikilemleri bize hissettiriyor. Genç oyuncu Leonard Stetnisch, Oskar’da çok başarılı. Sessiz isyanı inandırıcı.
Film Almanya’nın 2024 Oscar adayı seçildi ve son 5 aday arasında finale kaldı. Almanya’da Oscar’a gidecek film, ülkenin film endüstrisinde faaliyet gösteren çeşitli derneklerin temsilcilerinden oluşan dokuz kişilik bir jüri tarafından seçiliyor. 22-23 Ağustos’ta Münih’te, 13 film arasından seçildi. Jüri sözcüsü Torsten Koch kararın gerekçesini şu sözlerle açıklıyor: “İlker Çatak, bir okulun mikrokozmosunu post-olgusal çağdaki sosyal erozyon süreçlerinin ortamı olarak ele alıyor; titizlikle yazılmış öyküsünü, anlayışta bir çöküş olarak sahneleme konusunda bir usta.” Filmi bundan daha fazla tanımlayacak başka bir cümle fuzuli olur.
