Turgay Kılıç

İzmirli kadın vekil Benal Nevzad Arıman'dan Hatay vekili Can Atalay'a

Turgay Kılıç

Her yıl seçime giren tek ülke olmalıyız ve Türkiye her seçim sonrasında birkaç yıl geriye gidiyor. Çağdaşlaşma ve teknolojik sistemin kurucusu Avrupa ülkeleriyle aynı seviyeye gelme gayretine erişmek için ‘Cumhuriyet’i ilan eden Mustafa Kemal Atatürk, ona sonsuz destek çıkan Kazım Karabekir ile İsmet İnönü ve diğer bürokratların tüm emekleri yok sayılıyor.

Türkiye’de 1934 yılında Kadına Seçme ve Seçilme Hakkı’nın verilmesindeki en önemli etkenlerden biri de ‘siyasette ve sokakta’ kadının eşit olmasını sağlamaktı. Nitekim kadın ve erkek eşitliği hiçbir zaman kendini gösteremedi. Bugün de göstermiyor, sadece nicelik olarak dengelemeye çalışılıyor; ama nafile!

Şayet sokakta kadınların “Biz de varız!” eylemleri olmasaydı, bugün ‘kadın’ denen hiçbir şey olmayacaktı…

İLK KADIN SİYASETÇİMİZ

Benal Nevzad Arıman, 1903 yılında İzmir’de doğdu. Babası Avukat Tevfik Nevzat Arıman, annesi ise Cemile Arıman idi. 1923’te Sorbon Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitiren Arıman, 1935 yılında 222 bin 532 oydan 112 bin 686 oyu alarak CHP’den İzmir milletvekili seçildi. Benal Nevzad Arıman, 1939, 1943, 1946 seçimlerinde yine CHP’den milletvekili seçilmeyi başararak kadının siyasetteki etkisini kanıtladı.

Arıman, 12 Ağustos 1946 yılına TBMM Ekonomi Komisyonu üyeliğine getirildi. 11 Kasım 1946, 5 Kasım 1947, 5 Kasım 1948 ve 7 Kasım 1949 tarihlerinde aynı üyeliğe tekrar seçildi. 7 Kasım 1949 tarihinde ayrıca Bayındırlık Komisyonu üyeliğine de layık görüldü.

Fransızca, Farsça ve Rumca bilen, şiir kitapları bulunan, Neşet Arıman ile evlenen, Cemile İştar (Güralp)’ın annesi olan Arıman, 21 Temmuz 1990 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Kadınların siyasete atılmasında Mustafa Kemal Atatürk’ün etkisi büyükken, bugün kadının yerinin Meclis’ten alınarak, yalnızca ev işlerini yapan, çocuk doğuran, çocuklarını yetiştiren “anne”ler olarak kalması isteniyor.

ARIMAN’DAN HATAY VURGUSU

İzmirli Milletvekili Benal Arıman, TBMM’deki konuşmasında Hatay’ın sonradan Türkiye topraklarına katılmasını gururlu açıklamalarıyla haykırmıştı. Osmanlı Devleti’nin çöküşüyle devam eden zorlu başarısızlıklara karşı yeni hamlelerle orduyu çekip çeviren Atatürk, nihayet zaferlerle Hatay’ı da son olarak Türk topraklarına katmayı başarmıştı.

Kürsüye gelerek bu zaferi ifade eden Arıman, “Sayın arkadaşlar, bugün Atatürk Türkiye’sinin, zaferden zafere koşan İsmet İnönü hükümetimizin sayısız zaferlerinden birini daha görmekle, kalplerimiz sevinç ve iftiharla doldu. Aylardan beri cihan efkârı Umumiyesini şiddetle alâkadar eden Türk Hatay davası, nihayet oradaki kardeşlerimizin haklarını ve istiklâllerini kazanmalarla neticelendi. Biz ne mesut fanileriz ki, arkadaşlar; Büyük Türk tarihinin bu altın sahifelerinin yazıldığı günlerde yaşıyoruz. Münkariz Osmanlı İmparatorluğu, şu ve bu imtiyazlarla kendi yurttaşlarının izzeti nefislerini ve haklarını ayaklar altında çiğnetirken, Atatürk, İsmet İnönü Hükümeti, hudutlarının dışındaki kardeşlerinin bile hak ve istiklal davalarını, demir iradesine başarıyor. Bütün Türklerin halaskarı (Kurtarıcı) olan Büyük Türk, elbette ki, yurt haricindeki Türkleri de kurtaracaktı ve kurtardı. Bundan sonra, ihtiyar nineler uykusuz geceler geçirmeyecek, genç kızlar gözyaşı dökmeyecektir. Bundan sonra, Hatay anaları, onun büyük adını beşikteki yavrularına terennüm edecek, onun yüksek başı, tükenmez asırların üstünde, güneş gibi, kalplere inan ve ışık verecek. Kardeş Hataylılar! İstiklâliniz kutlu, günleriniz mutlu olsun” demişti.

Bugün ise Türkiye İşçi Partisi’nden (TİP) Hatay’daki seçimlerle milletvekili unvanı kazanan Can Atalay, 600 gündür tutuklu. Milletin oyuyla seçilen ancak şu an hapishanede olan Hatay Milletvekili Atalay, mazbatasını alamadı.

1937’de Hatay’ın Türkiye sınırlarına katılmasıyla gururlanan bir Türkiye’den, 2023’te Hatay’da milletvekili seçilen Can Atalay’ın tutuklanmasına…

Türkiye’de adaleti ve hukuku aramak; samanlıkta iğne aramak gibidir.

Yazarın Diğer Yazıları