2.5 milyon yıl önce patlayan Süpernova, Dünya'daki virüsleri nasıl etkiledi?

Bilim insanları, 2.5 milyon yıl önce gerçekleşen büyük bir süpernova patlamasının Dünya’daki yaşam evrimi üzerinde önemli etkiler yaratmış olabileceğini öne sürüyor. Yapılan yeni bir araştırmaya göre, özellikle Afrika’daki Tanganyika Gölü’nde yaşayan virüslerin bu dönemde hızla çeşitlenmesiyle süpernova arasında bir bağlantı olabileceği düşünülüyor.

KOZMİK OLAY VE VİRÜSLERİN ÇEŞİTLENMESİ ARASINDAKİ BAĞLANTI

Tanganyika Gölü’ndeki virüslerin genetik çeşitliliğinde gözlemlenen ani artış, bilim insanlarının uzun süredir çözmeye çalıştığı bir gizemdi. Ancak yapılan yeni çalışmalar, bu evrimsel değişimin tam da Dünya’nın yoğun kozmik ışınlara maruz kaldığı döneme denk geldiğini ortaya koydu. Araştırma sonuçları, saygın bilim dergilerinden The Astrophysical Journal Letters’da yayımlandı.

Çalışmanın baş yazarı ve Kaliforniya Üniversitesi’nden astrofizikçi Caitlyn Nojiri, süpernova patlamalarının açığa çıkardığı kozmik ışınların, canlıların DNA yapısını etkileyerek mutasyonları hızlandırabileceğini belirtti. Daha önce astronotların uzayda kozmik ışınlara maruz kaldıklarında hücresel hasar ve hızlanan yaşlanma belirtileri gösterdiği bilinmekteydi. Benzer şekilde, bu yüksek enerjili ışınların Dünya’daki biyolojik molekülleri de etkileyerek evrimsel değişikliklere yol açmış olabileceği düşünülüyor.

TANGANYİKA GÖLÜ’NDEKİ BULGULAR

Tanganyika Gölü, yaklaşık 32.900 km²’lik alanıyla dünyanın en büyük tatlı su göllerinden biri olarak biliniyor. Burundi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Tanzanya ve Zambiya’nın kıyılarını paylaştığı bu gölde, 2000’den fazla tür yaşamakta ve bunların yarısından fazlası yalnızca burada bulunuyor. Bilim insanları, göl tabanından alınan tortularda demir-60 izotopuna rastladı. Bu element genellikle süpernova patlamaları sonucunda oluştuğu için araştırmacılar, izotopun kökenine dair detaylı analizler gerçekleştirdi.

Analizler sonucunda, Dünya’nın iki farklı süpernova etkisine maruz kaldığı tespit edildi. Bunlardan biri yaklaşık 6.5 milyon yıl önce, diğeri ise 2.5 milyon yıl önce meydana geldi. Araştırmalar, bu dönemde Güneş Sistemi’nin, galaksi içinde patlayan yıldız kalıntılarıyla dolu bir bölgeden geçtiğini gösterdi.

DNA ÜZERİNDE GÜÇLÜ ETKİLER YARATMIŞ OLABİLİR

Bilim insanlarına göre, 2.5 milyon yıl önceki süpernova patlamasının ardından Dünya yaklaşık 100 bin yıl boyunca kozmik ışınlara maruz kaldı. Eğer bu teori doğruysa, bu ışınlar atmosferi aşarak biyolojik organizmaların DNA zincirlerini parçalayabilecek kadar güçlüydü. Bu da, Tanganyika Gölü’ndeki virüslerin neden tam da bu dönemde hızlı bir şekilde çeşitlendiğini açıklayabilir.

Araştırmacılar, süpernova patlaması ile virüslerdeki evrimsel değişim arasında kesin bir bağ kurmanın şimdilik mümkün olmadığını vurguluyor. Ancak süpernovaların, Dünya’daki yaşamın evrimini sanılandan çok daha fazla etkileyebileceği fikri giderek güçleniyor.

Çalışmanın baş araştırmacısı Caitlyn Nojiri, “Bu olayların gerçekten bağlantılı olup olmadığını kesin olarak bilmiyoruz, ancak zamanlamaları oldukça dikkat çekici. Dünya’nın biyolojik geçmişinin nasıl şekillendiğini anlamak için bu tür olayları daha ayrıntılı incelememiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Bu araştırma, astrobiyoloji ve evrimsel biyoloji alanlarında yeni soru işaretleri doğururken, kozmik olayların Dünya’daki yaşam üzerindeki etkilerini anlamaya yönelik çalışmalara da ışık tutuyor.