2,500 yıllık bronz sedir, Türkiye'ye iade edildi

M.Ö. 530 yılına tarihlenen nadir bronz sedir, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın girişimleri sonucunda J. Paul Getty Müzesi tarafından Türkiye'ye iade edildi.

Bu değerli eserin, 1982 yılında İsviçreli bir sanat tacirinden satın alındığı ve tacirin, sedirin 1920'lerden bu yana Avrupa'da koleksiyonlarda yer aldığına dair sahte belgeler sunduğu ortaya çıktı. Ancak, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Getty Müzesi’nin yürüttüğü detaylı araştırmalar, bu iddiaların asılsız olduğunu kanıtladı.

“TARİHSEL KALINTILARLA ÖRTÜŞTÜĞÜ BELİRLENDİ”

Bilimsel çalışmalar, bronz sedirin 1980'lerin başında Manisa yakınlarındaki bir mezardan kaçak yollarla çıkarıldığını ve yasadışı bir şekilde ülke dışına götürüldüğünü gösterdi. Bakanlık ve Getty Müzesi işbirliği ile gerçekleştirilen incelemelerde, sedirin üzerindeki keten parçalarının, mezarda bulunan ahşap ve bronz levhalar ile tarihsel kalıntılarla örtüştüğü belirlendi. Bu bulgular, sedirin kökenini ve tarihi bağlamını net bir şekilde ortaya koydu.

NADİR BİR MOBİLYA TÜRÜ

İade edilen bronz sedir, antik dönemde günlük yaşamda dinlenme ve yemek yeme amacıyla kullanılmış olan oldukça nadir bir mobilya türü. Dökme bronz ayaklar ve raylar üzerine inşa edilen sedir, delikli bakır levhalardan oluşuyor. Tornalanmış ayakları ve kafesli yüzeyi ile o dönemde yaygın olarak kullanılan ahşap sedirlerin bronzdan bir örneğini temsil ediyor.

KÜLTÜREL MİRASIN GERİ KAZANILMASI

Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, eserin iadesinin sadece bir kültürel varlığın geri kazanılması değil, aynı zamanda kültürel miras kaçakçılığına karşı önemli bir zafer olduğunu vurguladı. Yazgı, “Anavatanından yasadışı yollarla çıkarılan her kültür varlığının iadesi, kültürel miras kaçakçılarına güçlü bir mesaj gönderir. Bronz sedir, yasa dışı bir şekilde evinden alınmış nadir bir arkeolojik eserdir. Türkiye ve Getty Müzesi arasında yeniden başlayan diyalog sayesinde artık ait olduğu yerde korunacak”  dedi.

“ORTAYA ÇIKARILMASINA YARDIMCI OLDU”

Getty Müzesi Direktörü Timothy Potts, bu iadenin Türk ve Amerikalı akademisyenler arasında süregelen araştırmaları sonuçlandırdığını belirtti. Potts, Türk arkeologlarının çalışmalarının, eserin arkeolojik ve tarihi bağlamının anlaşılmasına yardımcı olduğunu ifade ederek, “Türk arkeologlarının çalışmaları, bu istisnai objenin arkeolojik ve tarihi bağlamının ortaya çıkarılmasına yardımcı oldu. Getty konservatörleri de malzeme ve üretim tekniğini analiz etti” şeklinde konuştu.

İADE EDİLEN ESER SAYISI ARTIYOR

Bu iade ile birlikte 2024 yılında Türkiye’ye getirilen eser sayısı 36’ya ulaştı. 2018 yılından bu yana toplamda 7,840 eserin ülkeye iadesi sağlandı. 2002 yılından bu yana ise toplamda 12,155 eser Türkiye’ye geri kazandırıldı. Bu başarılar, Türkiye'nin kültürel mirasın korunmasına yönelik kararlılığını ve uluslararası alanda elde ettiği kazanımları bir kez daha gözler önüne seriyor.