Demans, gençleri de tehdit ediyor
Demans yalnızca yaşlıları mı etkiliyor? Gençlerde de görülen erken başlangıçlı demans (EBD), nasıl fark edilir? Depresyon ve stresle karıştırılan bu hastalık, hayatı ne kadar etkileyebilir? Genetik faktörlerin ve yaşam tarzı unsurlarının bu hastalık üzerindeki rolü nedir? EBD'yi erken tanımak mümkün mü? Tedaviye geç başlanırsa sonuçlar ne olabilir? Tüm ayrıntılar haberimizde...
Demans, genellikle yaşlılık hastalığı olarak bilinse de, son yıllarda gençlerde de giderek daha fazla teşhis edilmeye başlandı. Medicana Sağlık Grubu Nöroloji Bölümü'nden Uzm. Dr. Hasan Armağan Uysal, erken başlangıçlı demansın (EBD) belirtilerinin genellikle depresyon, anksiyete veya iş stresiyle karıştırıldığını, bu durumun ise tanıyı zorlaştırdığını ve hastaların tedavisinde geç kalınmasına yol açabildiğini vurguladı.
GENÇ YAŞTA DEMANS
EBD, 65 yaşından önce görülen demans türlerini ifade etmektedir ve bu hastalık, bireylerin hem iş hayatlarını hem de sosyal yaşamlarını önemli ölçüde etkileyebilmektedir. İzmir Şehir Hastanesi'nde sağlık personeline yönelik bir konuşma yapan Uzm. Dr. Uysal, 'Geçmişte yalnızca yaşlılarla ilişkilendirilen demans, şimdi genç yaş gruplarında da artan oranda teşhis edilmektedir. EBD, bireyin yaşam kalitesini dramatik şekilde düşürebilir' dedi.
GENETİK FAKTÖRLER VE RİSKLER
45 yaş altındaki bireylerde, EBD'nin genetik faktörlerden daha fazla etkilendiğini belirten Dr. Uysal, 2024 yılına ait araştırmalarla birlikte demansın risk faktörlerine yüksek LDL kolesterol düzeyinin ve tedavi edilmemiş görme kaybının da eklenmiş olduğunu açıkladı. Dr. Uysal, 'MRI, beyin omurilik sıvısı ve PET gibi ileri görüntüleme yöntemleri, demansın nasıl geliştiğini daha iyi anlamamıza olanak sağlıyor' dedi.
SADECE BELLEK KAYBIYLA İLGİLİ OLMADIĞINI UNUTMAYIN
Uzm. Dr. Uysal, erken başlangıçlı demansın yalnızca bellek kaybı ile sınırlı olmadığını vurguladı. Bazı hastalar, davranış değişiklikleri, dil kaybı, görsel algı bozuklukları ve yürütücü işlev bozuklukları gibi belirtilerle de karşılaşabiliyor. Dr. Uysal, 'İş performansındaki ani düşüşler, kişilik değişiklikleri ve sosyal geri çekilme gibi belirtiler de demansın işaretleri olabilir. Erken tanı ile hastalığın ilerleyişi yavaşlatılabilir ve hastaya daha iyi bir yaşam kalitesi sunulabilir' dedi.
FARKINDALIK VE ERKEN TANI İÇİN ADIM ATILMALI
Uzm. Dr. Hasan Armağan Uysal, EBD konusunda toplumda farkındalık oluşturulması gerektiğini belirterek, 'Bu konuda farkındalık kampanyaları düzenlenmeli ve multidisipliner merkezler yaygınlaştırılmalıdır. Genetik testler ve biyobelirteçler daha erişilebilir hale getirilmelidir. Ayrıca, genç hastaların bakım süreçleri, onların özel ihtiyaçlarına göre planlanmalıdır' diyerek sözlerini tamamladı.
Demansın gençlerde de görülebileceği gerçeği, toplumda daha fazla bilinmeli ve erken tanı ile tedavi süreçlerinin daha etkili hale gelmesi sağlanmalıdır.