'Hayvanların da duyguları vardır'

11 ilde yıkıcı etkisi olan Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde meydana gelen depremler sonucunda binlerce bina yıkılırken, 40 binden fazla vatandaşımız hayatını kaybetti. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Genel Sekreteri ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Fındık, deprem bölgesinde ki durumun hassasiyetini şöyle aktardı:

Türk Veteriner Hekimleri Birliği hakkında bizi bilgilendirir misiniz?

MF: Türk Veteriner Hekimleri Birliği (TVHB), 6343 Sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun'a göre teşekkül etmiş, Türkiye sınırları içerisinde meslek ve sanatlarını icra eden bütün Veteriner Hekimlerin katıldığı, Veteriner Hekimler arasında mesleki deontoloji ve dayanışmayı korumak, Veteriner Hekimliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp gelişmesini sağlamak ve meslek mensuplarının hak ve yararlarını koruma amacı ile kurulmuş, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluştur. TVHB 1954 yılında kurulmuş ve 56 ilde kurulu Odaları aracılığıyla hem hayvan sağlığı hem de gıda güvenliği ile ilgili süreçleri düzenleyen hem de veteriner hekimlerin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan kamu kurumu niteliğinde mesleki örgüttür.

Türk Veteriner Hekimleri Birliği olarak çalışmalarınızdan bahseder misiniz?

MF: TVHB, veteriner Hekimliği mesleğinin memleket menfaatlerine en faydalı şekilde uygulanmasını sağlamak, veteriner hekimlerin maddi ve manevi hak ve menfaatlerini korumak, hayvancılıkla ilgili tüm konularda görüş ve öneriler oluşturmak, bilimsel ve mesleki yayınlar yapmak ve etkinliklerde bulunmak, mesleki alandaki gelişme ve yenilikleri izlemek ve yaymak olarak özetlenebilecek geniş bir faaliyet alanına sahiptir.

Deprem özelinde değerlendirecek olursak, hızla organize olmaya ve bölgedeki Oda Başkanlarımıza ulaşarak durumları hakkında bilgi almaya çalıştık. Kurduğumuz kriz masası aracılığıyla hızlı bir iletişim kanalı oluşturduk. Tüm vatandaşlarımızın yaptığı gibi bizler de öncelikle insani yardımları bölgeye ulaştırmaya çalıştık. Ülkemizi derinden etkileyen deprem son derece büyük yıkıma neden olmuş, bölgedeki bütün canlılar zarar görmüştür. Resmi bildirimlere göre 27 meslektaşımız ile 11 öğrencimizi ve yardımcı personelimizi kaybettik. Çok sayıda evcil, çiftlik ve yabani hayvan öldü, çok daha fazlası yaralandı. Bölge odalarımızın tespitlerine göre bölgede bulunan meslektaşlarımızdan 250'den fazlasının muayenehaneleri tahrip oldu, kalanlar ise çalışamaz hale geldi. Farklı alanlarda çalışan birçok meslektaşımızın evi yıkıldı ve araçları tahrip oldu. Bölgede çalışan meslektaşlarımız yaşanan sorunlar nedeniyle ekonomik, sosyal ve psikolojik açıdan mesleklerini yapmakta zorlandılar.

Gönüllü veteriner hekimler ve beraberindeki yardımcıları ilk günlerden itibaren kendi imkanlarıyla ya da bizlerin yönlendirmesi ve koordinasyonu ile bölgeye ulaşarak geçici bakımevlerinde ve tedavi noktalarında enkazdan çıkarılan yaralı hayvanların tedavi girişimlerini yapmaya çalıştılar. Hatta yurtdışından farklı ülkelerden gelen veteriner hekimler de bölgede bizlerle birlikte çalıştılar.

Afet konusunda deneyimli ve eğitimli AFAD gönüllüsü çok sayıda meslektaşlarımız hem arama kurtarma çalışmalarına, hem de insani yardım çalışmalarına katkıda bulundurlar. Tüm Türkiye'den Odalarımız aracılığıyla bölgede kullanılmak üzere ilaç, tıbbi malzeme ve mama-yem afet bölgesine gönderilmiş, TVHB koordinasyonunda hayvanların tedavisi ve beslenmesi için kullanılmıştır. Tüm Oda başkanlarımıza ve destek veren veteriner hekimlere yürekten teşekkür ediyoruz.

Tarım ve Orman Bakanlığı ülkedeki tüm illerden çok sayıda veteriner hekimi afet bölgesine görevlendirmiş, bu meslektaşlarımız köy köy dolaşarak hem çiftliklerdeki durumu yerinde görerek zarar tespit çalışmalarında bulunmuşlar, hem gerekli durumlarda hayvanlara ilk müdahaleleri gerçekleştirmişler hem de zor durumdaki hayvanlar için yem desteğinde bulunmuşlardır.

6 Şubat depreminde kaç hayvan etkilendi?

MF: Bu sorunun cevabını net olarak verebilmek çok zor. Depremde yıkılan evlerde insanlarla birlikte mahsur kalan ve hayatını kaybeden hayvanlar olduğu gibi, köylerde çiftliklerde yaşadıkları ahırlarda, ağıllarda, kümeslerde depreme yakalanan hayvanlar da maalesef hayatını kaybetmiştir. Doğal ortamda bulunan hayvanların önsezileriyle belki kaçabilecekleri düşünülebilir ama bu depremin şiddeti ve etkilediği coğrafya göz önünde bulundurulursa çok sayıda yabani hayvanın da doğal ortamında depremden zarar gördüğünü söylemek yanlış olmayacaktır. Diğer yandan deprem sonrasında şehirlerden taşınan molozların neden olacağı kirlilik ve ekolojik sorunlar da bölgedeki yaban hayvanlarının yaşamını riske edecektir. Tüm hayvanların da insanlar gibi duyguları olduğu ve yaşadıkları tüm süreçlerden etkilendikleri unutulmamalıdır. Deprem evlerimizdeki evcil hayvanlarla birlikte, sokaklarımızda serbestçe yaşayan kedi, köpek ve kuşlar, çiftliklerde barındırılan inekler, koyunlar, keçiler ya da tavuklar ve elbette doğada bulunan yabani hayvanlar da etkilemiştir. Bu nedenle net bir sayı verebilmek mümkün değildir.

Kaç hayvan hayatını kaybetti?

MF: Aynı şekilde bu soruya da net bir cevap veremiyoruz maalesef. Özellikle sahipli hayvanlarla ilgili kayıt zorunluluğunun henüz tam anlamıyla uygulanmadığı süreçte, bir de deprem gibi olağanüstü zor ve kaotik koşullarda buna ilişkin net bir veri ortaya koymak daha da imkansız bir hale geliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre çiftlik hayvanları açısından bir değerlendirme yaparsak en az 8.500 büyükbaş ve 66.000 küçükbaş hayvanın öldüğü söylenebilir.

 Kaç hayvan bölgeden farklı lokasyonlara götürüldü?

MF: Bölgede görevlendirilen veteriner hekimler ilk olarak yaralı hayvanların tedavilerini yapmış, daha sonra bu hayvanların eğer bir kayıt verisine ulaşılabiliyorsa sahipleri bulunmaya çalışılmıştır. Diğer hayvanların ise hızla güvenilir barınma ortamlarına nakli gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla daha çok yakın illerdeki belediye olanakları ile gönüllü veteriner hekimlerin belirlediği noktalar tercih edilmiştir. Bu konuda da bir sayı vermek doğru olmayacaktır.

Deprem bölgesinde gerçekleştirdiğiniz faaliyetleriniz hakkında paylaşmak istediğiniz anınız var mı?

MF: Bölgede görev yapan her meslektaşımın çok farklı anıları bulunmakta ama benim için en unutulmaz olanlardan biri, kendisi de depremde göçük altında kalıp uzun saatler sonrasında kurtarılan ve kısa bir dinlenme sonrasında gönüllü olarak hayvanlara yardım edebilmek için çadırlarda kurduğumuz tedavi merkezine gelen Hatay'daki meslektaşımdır. Sadece kendisi değil elbette, birçok meslektaşım olağanüstü bir özveri ile bu süreçte çalışmış, hem insanlara hem de hayvanlara yardımcı olmuştur.

Günümüzde şuan ki şartlar o bölgede nasıl? Oradaki hayvanlar hala bakım, gıda ihtiyacı hissediyor mu? Nasıl yaklaşılmalı? Elimizden neler gelir, nasıl bilinçlenebiliriz?

MF: Bölge veteriner hekimler odalarımız ve hem kamu hem de özel olarak çalışan veteriner hekim meslektaşlarımız görevlerinin başındadır. Depremden sonra kısa bir süre içinde bölgede hayvan sağlığı hizmeti sunmaya başlamışlardır.  Yardımcı olmak isteyen vatandaşlarımız TVHB'ye ya da doğrudan bölge oda başkanlıklarına ulaşabilirler.

Deprem bölgesinden getirilen hayvanların bakımı, tedavisi nasıl ve ne şekilde sağlandı?

MF: Sahibine ulaşılamayan ve bölgeden nakledilen hayvanlar için yine gönüllü veteriner hekimlerimiz gerekli bakım ve tedavi hizmetlerini vermeye devam etmişler, bu hayvanlara yeni yuvalar bulmaya çalışmışlardır.

Deprem bölgesine gönderilen hayvan yardımları yeterli miydi?

MF: Genel olarak yeterli olduğunu söyleyebilirim. Çiftlik hayvanları için yem, kedi ve köpekler gibi pet hayvanlar için mama desteği çok uzun bir süre hem Bakanlık ve TVHB gibi meslek örgütleri, hem de  gönüllülerin desteğiyle sürdürülebildi. İlk yardım ve tedavi masrafları tüm ülkeden gönüllü olarak bölgeye gelen veteriner hekimler ve TVHB koordinasyonunda odalarımız ve firmaların büyük katkılarıyla sürdürüldü.

ORGANİZASYON MÜHİM

MF: TVHB olarak inisiyatif alıp meslek odalarımızla birlikte yardım çalışmalarına katıldık. Başta insani yardımlar olmak üzere, enkazda yaralan hayvanların tedavi, bakımı ve beslenmesi, üreticinin yıkılan ahır ve ağıllarından çıkan ve üretimin devamı için çok önemli olan çiftlik hayvanlarının tedavisi ve beslenmesi, yabani hayvanların tedavisi için gönüllü meslektaşlarımızla olağanüstü bir çaba gösterildi.

Milletimizin yardımlaşma ve dayanışma duygusunun çok güçlü olduğunu ve hızla bir şeyler yapmak istediğini bu afette de gördük. Ancak bunun deprem sonrası ilk günlerde bir yığılma sonrasında ise bir gevşeme eğiliminde olduğunu da söylemek mümkün. Bu nedenle tüm yardım girişimlerinin organize ve koordine bir şekilde ve uzun bir zaman dilimine yayılarak yapılması önemlidir. Bizim yapmaya çalıştığımız bu koordinasyonu sağlamaktı. Ülkemizde afetlere hazırlıklı olmak için yapılacak daha çok iş olduğu ortadadır. Biz de bu kapsamda daha organize ve hazırlıklı olabilmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Eylül Sansür