İzmir Körfezi'nin katilleri! Gediz Nehri temizlenmezse İzmir Körfezi kurtulmaz

Gediz Havzası Erezyonla Mücadele, Ağaçlandırma, Çevre ve Kalkınma (GEMA) Vakfı'nın 31 yıllık Başkanı Şener Kilimcigöldelioğlu ile yaptığım röportajdan sonra toplu balık ölüklerinin yaşandığı İzmir Körfezi'nin kurtuluşuyla ilgili umutlarım kırıldı. Yıllardır çevre, insan yaşam haklarını yazan biri olarak, “Bu kadarına da pes” dedim ve görüşlerimi kaleme aldım.

ÜLKEMDE kentlerin, mahallelerin, köylerin başı çöp sorunuyla fena dertte. İzmir'de Harmandalı'daki tesis kapasitesini aşalı yıllar oldu ama bir türlü yeni deponi alanı veya ayrıştırma dönüştürme yeri bulanamıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin başvurmadığı yer kalmadı ancak siyasi çekişmeler nedeniyle sorun her geçen gün daha da büyüyor. Yetmiyormuş gibi çöp üzerinden belediyeler hedef tahtasına konuluyor.

ÇÖZÜM VAR MI?

Elbette var. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yer gösterirse bu iş kökten çözülür. Sadece İzmir için söylemiyorum, ülkemin neredeyse tüm kentleri bu halde. Çöpler vahşi depolama sistemiyle birikip, patlamaya hazır bomba gibi duruyor.

ÇÖZEN VAR MI PEKİ TÜRKİYE'DE?

Elbette var. Mesela Ankara Büyükşehir Belediye başkanının hükümetle aynı partiden olduğu dönemde, orada çöp dönüşüm tesisi kuruldu. Şimdi oradan, elektrik, ısı, organik gübre, biyodizel, çimento gibi birçok ürün elde ediliyor.
Lafın kısası aslında rant olan çöpler, siyasetteki kısır çekişmelerden başımıza dert oluyor.

Kentlerin, doğanın, ülkenin derdi elbette sadece çöp değil. Atık sular da gözardı ettiğimiz mesele… Devasa bir problem.
İşletmecileri, sanayicileri kayırmak için ülkece bedel ödüyoruz. Sonra da Körfezi kim kirletti diyoruz.

İZMİR KÖRFEZİ SADECE İZMİRLİLER Mİ KİRLETİYOR ACABA?

16 akarsu kirli suları İzmir Körfezi'ne getiriyor.
Ben bugün size bunların en büyüğü olan Gediz'i kirletenleri açıklayacağım.
İsim isim deşifre edeceğim.
Gediz Nehri Kütahya Şaphane'deki Murat Dağı'ndan doğuyor. Doğduğu yerde sular pırıl pırıl. Doldur bardağını kana kana iç.
Sonra başlıyor kirlenmeye. Sırasıyla Kütahya, Uşak, Manisa ve İzmir güzergahında 401 kilometre yol kat ederek İzmir Körfezi'ne dökülüyor.
O pırıl pırıl sular, geçtiği illerin sınırları içindeki sanayi tesislerinin, işletmelerin, belediyelerin kirli ve zehirli sularını İzmir'e taşıyor.
Koskoca organize sanayi kurulmuş, arıtması yok ya da çalıştırılmıyor.
Devasa fabrikaların kirli suları kontrolsüz şekilde Gediz'e boşaltılıyor.
Yeşildere'den, Menemen'den Uşak'a gitti diye sevindiğimiz deri işleme tesisleri, zehirli sularını Gediz'e boşaltıp, İzmir Körfezi'ne gönderiyor. Battaniyeciler, daha çeşit çeşit fabrikalar kirli sularını arıtmadan İzmir'e gönderiyor.
Kara suyu evsel atık sudan 10 kat daha zehirli zeytin işletmeleri de masum değil! Onların da zehirli suları Gediz üzerinden İzmir Körfezi'ne geliyor.
Biz İzmir'de ‘Körfez neden kirlendi' diye beyin cimnastiği yaparken büyük resme bakmıyoruz.
Kütahya, Uşak, Manisa, İzmir'de zehirli sularını İzmir'e ulaştıran fabrikalara, sanayicilere hiçbir yaptırımda bulunmuyoruz. “Vurun abalıya” misali körfez kirli diye İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne ceza kesiyoruz.
Kirleten elbet cezasını ödesin. Buna hiçbir itirazımız yok.
Ama sadece İzmir Büyükşehir değil Gediz'in kirli akmasına neden olan tüm belediyeler de sanayi siteleri de, işletmeler de o bedeli ödesin. Kirli sularını arıtmadan nehirlere, çaylara, derelere kim boşaltıyorsa herkes ödesin.
15 yıl önce yazdığım, “Kara su akıyor, çevre müdürleri bakıyor” yazımdan önce ve sonra kim doğanın, çevrenin kirletilmesini önlemedi ise onlar da görevi ihmal cezası ödesin.
Kirli sularını doğaya atanlar yetmez, derelerden, çaylardan, nehirlerden, akarsulardan ve barajlardan sorumlu olan Devlet Su İşleri de bu cezalardan payını alsın.
“Devlet Su İşleri, sen bilirsin bu işleri” diyorum ve herkesi bugünden tezi yok doğaya saygılı olmaya çağırıyorum.
“Kim ki dünyamızı kirletiyor, tez cezası kesile” düşüncesiyle, toprağımızı, suyumuzu kirletmeyin, havamızı zehirlemeyin diyorum ve tüm çevre müdürlerini göreve çağırıyorum.

İŞTE KÖRFEZİN KATİLLERİ

Arıtma Tesisi Olmayan Yerler:

Bağyurdu (13 yıldır inşaat devam ediyor, tamamlanmadı)
Muradiye Organize Sanayi
Akhisar Zeytin Organize Sanayi
Gediz Nehri'ne dökülen fabrikalar (Gediz Belediyesi bölgesindeki fabrikalar arıtma tesisine sahip değil)
Menemen ve Eşme çevresindeki tesisler
Kula tabakhaneleri
Battaniye fabrikaları ve tekstil sanayi tesisleri (Kula çevresi)
Salihli Organize Sanayi Bölgesi dışındaki fabrikalar
Ahmetli ilçesindeki tüm kurumlar
Turgutlu Organize Sanayi Bölgesi
Saruhanlı ve Akhisar'da bulunan fabrikalar
Manisa Organize Sanayi Bölgesi dışındaki fabrikalar
Kemalpaşa çevresindeki fabrikalar (Kemalpaşa Organize Sanayi ve Belediye hariç)

İBRAHİM IRMAK / YENİ İZMİR