Kemik metastazının 8 işareti

Yaş ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin günümüzde birçok bireyde görülen kanser, bazı durumlarda kanserin ortaya çıktığı organın dışında diğer organlara yani vücut dokularına yayılma özelliği gösteriyor. Görülme sıklığı açısından akciğer ve karaciğer metastazlarının ardından üçüncü sırada yer alan kemik metastazları, kemik ağrıları ve kırıklar ya da idrar tutamama gibi belirtilerle ortaya çıkabiliyor. Kemik metastazları, erken teşhis, doğru tedavi planlaması ve tıp alanındaki gelişmelerle birlikte multidisipliner yaklaşımlarla kontrol altına alınabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Devrim Özer, kemik metastazları hakkında bilinmesi gerekenler konusunda bilgi sağladı.

Kemik metastazı, kanser hücrelerinin yayılım gösterdiği bölgelerden kemiğe geçişi ile oluşuyor. Özellikle meme ve prostat kanseri gibi bazı kanser türlerinin kemiklere yayılma olasılığı daha yüksektir. Meme ve prostat kanserlerinde %65-70, akciğer kanserinde %30-40, böbrek kanserinde %20-25, tiroid kanserinde ise %4-20 oranında kemik metastazı görülebilir. Serviks (rahim ağzı), endometrium, mesane, testis ve gastrointestinal sistem kökenli kanserlerde kemik metastazı oranı daha düşüktür. Kemiklere yayılma, diğer organ metastazlarında olduğu gibi damarlar, lenfatik sistem ve yakın komşuluk yoluyla gerçekleşir.

Kemik metastazı, bazı durumlarda bireyin kansere yakalandığının ilk belirtisi olarak karşımıza çıkarken, bazen de kanser tedavisinden yıllar sonra ortaya çıkar. Bu metastazlar en çok omurga, pelvis ve uyluk kemiklerinde görülmektedir. Ancak vücudun farklı bölgelerindeki herhangi bir kemik, kemik metastazı açısından risk taşımaktadır.

Kemik metastazları, hastada ağrıya ve kalsiyum artışına (hiperkalsemi) neden olabilir. Özellikle omurga metastazlarında ileri evrelerde sinirlerin etkilenmesiyle birlikte kol ve bacaklarda his kaybı, fonksiyon kaybı ve kırık riskinde artış gözlemlenmektedir. Uzun kemik metastazlarında kırık riski %10-25 oranında görülmektedir. Bu kırıkların %65'i uyluk kemiğinde, %20'si ise kol kemiğinde gerçekleşmektedir. Kemik metastazlarının belirtisel özellikleri şöyle sıralanabilir;
Kemik ağrısı
Kemik kırıkları
İdrar tutamama
Bağırsak inkontinansı (dışkı kaçırma)
Bacaklarda veya kollarda fonksiyon kayıpları
Mide bulantısı, kusma
Kabızlık
Kalsiyum artışı (hiperkalsemi)

Kemik metastazı olan hastaların teşhisi, düzenli takibi ve tedavi planlaması, hastaların yaşam konforu açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, hastalarda fonksiyon kayıpları ve kırık gelişmeden metastazların tespit edilmesi ve tedavisinin sağlanması oldukça mühimdir. Hastalar, tıbbi onkoloji, radyasyon onkolojisi ve ortopedik onkoloji alanında deneyimli uzmanlar tarafından değerlendirilmekte ve hangi tedavi yöntemlerinin uygulanacağına bireysel olarak karar verilmektedir. Nörolojik ve fonksiyonel kayıplara neden olan omurga metastazlarında, radyoterapiye rağmen ağrının geçmediği lezyonlarda ve uzuvlarda kırık riski yüksek olan metastazlarda cerrahi müdahale tercih edilebilir.