Teknoloji, çocuklarda diyabet tedavisini kolaylaştırıyor
Çocuklar arasında diyabetin görülme sıklığı her geçen yıl artıyor. Peki, diyabeti erken fark etmenin yolları neler? Tüm detaylar haberimizde...
Diyabet, günümüzde önemli bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Dünya genelinde her sekiz kişiden biri diyabetle yaşıyor ve bu hastalık sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da görülmeye başlandı. Türkiye'de, çocuklar arasında diyabet görülme sıklığı binde 4 oranında. Bu da demek oluyor ki, her 1000 çocuktan 4'ü diyabet hastası. Özellikle son yıllarda, çevresel faktörler ve yaşam tarzı değişiklikleri nedeniyle çocuklarda diyabet vakalarının sayısı artmaya devam ediyor.
Diyabetin tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirten Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bölümü'nden Prof. Dr. Heves Kırmızıbekmez, çocuklardaki diyabeti ve bu hastalıkla ilgili bilinmesi gerekenleri bizlerle paylaştı.
ÇOCUKLARDA DİYABETİN EN SIK GÖRÜLEN ŞEKLİ: TİP 1 DİYABET
Çocuklarda görülen diyabet vakalarının büyük çoğunluğunu Tip 1 diyabet oluşturuyor. Prof. Dr. Kırmızıbekmez, Tip 1 diyabetin genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıkan otoimmün bir hastalık olduğunu açıklıyor. "Vücutta bağışıklık sistemi, pankreasımızda insülin üreten hücrelere karşı antikorlar üretir ve bu da insülin üretiminin durmasına yol açar," diyor Kırmızıbekmez. İnsülin, vücuda alınan şekeri hücrelere taşıyarak enerjiye dönüştürmek için hayati bir hormon olduğundan, eksikliğinde enerji üretimi sağlanamaz ve bu da vücudun çeşitli bölgelerinde sağlık sorunlarına yol açar.
TİP 1 DİYABETİN BELİRTİLERİ: NE ZAMAN ŞÜPHELENMELİ?
Çocuklarda Tip 1 diyabetin en yaygın belirtileri arasında aşırı su içme, sık idrara çıkma ve kilo kaybı yer alıyor. Prof. Dr. Kırmızıbekmez, bu belirtilerin görülmesi halinde hemen kan şekeri testinin yapılması gerektiğini vurguluyor. "Eğer bir çocuk bu belirtileri gösteriyorsa, diyabetten şüphelenilmeli ve kan şekeri testi yapılmalıdır," diyor.
ENFEKSİYONLAR VE ÇEVRESEL KOŞULLAR DİYABETİ TETİKLEYEBİLİR
Tip 1 diyabetin çocuklarda sıklıkla enfeksiyonlar sonrası tetiklendiği görülüyor. Özellikle 3-4 yaş arasında okula başlayan çocuklarda, ergenlik dönemine yakın yaşlarda da hormon değişiklikleriyle birlikte diyabet riski artabiliyor. Prof. Dr. Kırmızıbekmez, son yıllarda 5 yaş altındaki çocuklarda da daha fazla diyabet vakası görüldüğünü belirtiyor. Çevresel faktörler de diyabeti tetikleyen önemli etmenler arasında yer alıyor. Kimyasal maddeler, gıda katkı maddeleri, tarım ilaçları ve viral enfeksiyonlar, bağışıklık sisteminin düzgün çalışmamasına yol açabiliyor. Ayrıca, anne sütü ile beslenmemek ve yapay gıdalarla beslenmek de diyabet riskini artırabiliyor.
DİYABET TEDAVİSİ: EĞİTİM VE TAKİP SÜREÇLERİ ÖNEMLİ
Tip 1 diyabet tanısı alan bir çocuğun tedavi süreci, hastanede başlıyor. İlk etapta, vücutta kaybedilen sıvılar, elektrolitler ve besin maddeleri takviye ediliyor. Ayrıca, eksik olan insülin takviyesi yapılıyor. Prof. Dr. Kırmızıbekmez, bu süreçte ailenin ve çocuğun diyabetle ilgili eğitim aldığını belirtiyor. "Profesyonel bir diyabet hemşiresi, çocuğa ve aileye günlük yaşamlarını aksatmayacak şekilde uygulamalar hakkında eğitim verir. Ayrıca, diyetisyenler, hangi besinin ne kadar yenmesi gerektiğini detaylı bir şekilde anlatır," diyor. Diyabeti yönetmeyi öğrenen çocuklar ve aileleri, genellikle hastanede 1 hafta ile 10 gün arasında bir süre izleniyor ve ardından taburcu ediliyor.
TEKNOLOJİK GELİŞMELER DİYABETLE YAŞAMAYI KOLAYLAŞTIRIYOR
Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte, diyabet tedavisi de kolaylaşıyor. Artık, insülin takviyesi için iğne yerine daha pratik kalemler ve sürekli insülin veren pompalar kullanılıyor. Ayrıca, kan şekeri ölçümü de çok daha kolay ve hızlı bir şekilde yapılabiliyor. Sürekli ölçüm yapan sistemlerle, çocuklar gün boyu kan şekerlerini izleyebiliyorlar.
DİYABETİ OLAN ÇOCUKLAR NORMAL BİR YAŞAM SÜREBİLİR
Diyabeti olan çocuklar, doğru tedavi ve düzenli takip ile akranları gibi normal bir yaşam sürebilirler. Prof. Dr. Kırmızıbekmez, diyabetli çocukların beslenmelerinde herhangi bir kısıtlama olmadığını, sağlıklı çocuklar gibi beslenmeleri gerektiğini belirtiyor. “Tüm çocuklar gibi sağlıklı gıdalarla beslenmeleri gerekir, ancak sağlıksız gıdalardan kaçınılmalıdır," diyor. Bu sayede diyabetli çocuklar, diğer çocuklarla aynı şekilde büyüyüp gelişebilirler.
DİYABET HAKKINDA BİLİNÇLENDİRME: DÜNYA DİYABET GÜNÜ'NÜN ÖNEMİ
Her yıl 14 Kasım'da kutlanan Dünya Diyabet Günü, diyabetle ilgili farkındalık oluşturmak için önemli bir fırsat sunuyor. Diyabetin erken tanı ve tedavi ile yönetilebilen bir hastalık olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Heves Kırmızıbekmez, diyabetin sadece bireyi değil, tüm toplumu etkileyen bir sağlık sorunu olduğuna dikkat çekiyor.
Diyabet, doğru tedavi ve eğitimle yönetilebilen bir hastalık olmasına rağmen, zamanında fark edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, hem ailelerin hem de toplumun diyabet konusunda bilinçlenmesi büyük önem taşıyor.