Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu’ndan yeni karar! İşte ayrıntılar…

Yüksek Mahkeme’nin gerekçesinde, daha önce aynı konuda pilot karar verildiği belirtildi. Bu karara rağmen yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’nden önce başvuru yapılabilecek sürekli bir mekanizma oluşturulmadığı ifade edilen gerekçede, yapısal sorun tespit edildiği halde bu konudaki bütün ihlal iddialarının Anayasa Mahkemesince ilk elden incelenmesine devam edilmesinin, bireysel başvurunun ikincillik ilkesi ile bağdaşmayacağı kaydedildi.

AYM’nin gerekçesinde, benzer konularda artan başvurular karşısında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM), bu sorunun kökenine yönelik bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğine işaret ettiği bildirildi. AİHM’e göre, pilot kararlar karşısında yapılanın tazminat vermekten öteye geçmediği, bunun da sorunu ortadan kaldırmadığı belirtilen kararda, “AİHM’e göre bütün bu hususlar, aynı sistematik ihlalden kaynaklı müteakip davalara yönelik yaklaşım şeklini değiştirmeyi gerektirmektedir. AİHM, yapılması gerekenin başvurulara tek tek cevap verilmesi değil, sorunun kökenindeki nedenlere yönelik kati bir yaklaşımın benimsenerek, kararların icrasına ilişkin sorunlara bir çözüm bulunması olduğunu açıklamıştır” denildi.

Benzer içerikli davalarda devamlı aynı kararların verilmesinin “işe yaramayacağı” vurgulanan gerekçede, AİHM’in içtihatları doğrultusunda benzeri davalara bakılmaması ve kayıttan düşürülmesine karar verilmesinin mümkün olduğu ifade edildi.

GEREKÇE KARARLARI

Gerekçede, AYM tarafından daha önce makul sürede yargılanma hakkının ihlali iddiası konusunda pilot karar verildiği, yapılan her başvurunun incelenmeye devam edilmesinin verilen pilot kararın anlam ve önemini ortadan kaldıracağı aktarılarak, şu değerlendirmede bulunuldu:

“Pilot karar uyarınca makul sürede yargılanma hakkının ihlali iddiasıyla yapılan başvuruların ilk elden Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmesi mümkün olmayıp söz konusu pilot karar doğrultusunda etkili bir başvuru yolu oluşturulduktan sonra anılan başvuruların incelenebileceği sonucuna varılmıştır.”

Aynı konuda Tazminat Komisyonu’na başvuru hakkı tanındığı anımsatılan AYM’nin gerekçesinde, bundan sonraki başvurularda düşme kararı verilmesi gerektiği bildirildi.

“Pilot karardaki ilke ve esaslar dikkate alındığında makul sürede yargılanma hakkının ihlali iddiasıyla yapılan başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmediği için başvurunun düşmesine karar verilmesi gerekir. Bu doğrultuda 6384 sayılı Kanun’un geçici 2. maddesi ile 9 Mart 2023 tarihine kadar Anayasa Mahkemesi önünde makul sürede yargılama yapılmadığı iddiasına ilişkin derdest başvurular için Tazminat Komisyonu’na başvuru imkanı getirildiğinden 10 Mart 2023 tarihinden itibaren yapılan başvurularda düşme kararı verilmesi gerekir.

AYM’ye başvurulmadan önce makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla başvuru yapılabilecek idari veya yargısal başvuru yolunun ihdas edilmesi halinde anılan yolun etkili ve erişilebilir olup olmadığı, yeterli bir giderim sağlayıp sağlamadığı hususlarında Anayasa Mahkemesince yeniden bir değerlendirme yapılacaktır. Sonuç olarak makul sürede yargılanma hakkının ihlali iddiasıyla yapılan başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmediğinden düşmesine karar verilmesi gerekir.”