Antik heykellere neden parfüm sıkılıyordu? Sadece güzel koku için değildi!
Tanrıların dünyevi bedenleri olarak görülen antik heykeller neden kokulu yağlarla ovuluyordu? Bu gelenek, sadece güzel bir koku yaymak için mi yapılıyordu, yoksa çok daha derin bir anlam mı taşıyordu?
Antik çağın en etkileyici sanat eserlerinden biri olan heykeller, yalnızca estetik birer obje değildi. Aynı zamanda tanrıların dünyadaki temsilleri olarak görülüyordu. Son yapılan araştırmalar, antik toplumların bu kutsal heykellere parfüm sıkma geleneğini benimsediğini ortaya koyuyor. Ancak bu uygulamanın tek sebebi güzel koku değildi!
HEYKELLERE KOKU SÜRMENİN KUTSAL ANLAMI
Antik Yunan, Roma ve Mısır medeniyetlerinde heykellerin kokulu yağlarla ovulması, dini ritüellerin önemli bir parçasıydı. Tapınak yazıtlarında, tanrı figürlerine özel olarak hazırlanmış kokular sürüldüğüne dair pek çok kayıt bulunuyor. Örneğin, Romalı hatip Cicero, Sicilya’daki Segesta kentinde bulunan Artemis heykelinin ritüelistik olarak merhem ve kokulu yağlarla ovulduğunu yazılı olarak belirtmişti. Benzer şekilde, Delos Adası’ndaki tapınak yazıtları, Hera ve Artemis heykellerinin gül esanslı yağlarla ovulduğunu aktarıyor. Antik Mısır’da ise rahipler, tanrı heykellerine günde üç kez kutsal yağlar sürüp mür tütsüsü yakıyordu.
Bu gelenek, tanrıların dünyevi varlıklarını "canlı" tutmak ve onlara saygıyı göstermek amacıyla yapılıyordu. Antik inanışa göre, heykeller sadece bir sanat eseri değil, tanrının yeryüzündeki bedeni olarak kabul ediliyordu. Bu nedenle, onların yalnızca görsel değil, dokunsal ve hissel olarak da etkileyici olması isteniyordu.
HEYKELLERİ KORUYAN GİZLİ FORMÜL: KOKULU YAĞLAR
Parfümler ve kokulu yağlar sadece dini amaçlar için kullanılmıyordu. Aynı zamanda, mermer gibi gözenekli taşlardan yapılan heykellerin korunmasına da yardımcı oluyordu. Zeytinyağı ve balmumu karışımlarıyla cilalanan heykeller, daha parlak bir görünüm kazanırken nem, toz ve diğer dış etkenlerden korunuyordu.
Bu süsleme ve bakım ritüeli, Antik Yunan'da kosmesis adı verilen bir gelenekle sistematik hâle getirilmişti. Bu süreç; heykellerin mücevherlerle süslenmesi, boyalarla renklendirilmesi ve özel kokularla ovulmasını kapsıyordu.
GÜNÜMÜZDE BU GELENEĞİN SONU
Antik dünyada büyük bir öneme sahip olan bu uygulama, günümüzde kimyasalların taş yüzeye zarar verme ihtimali nedeniyle artık yapılmıyor. Parfüm ve diğer kimyasal içerikli kokular, eski heykellerin yüzeyinde kalıcı lekelere neden olabileceği için modern koruma yöntemleri daha farklı tekniklere dayanıyor.
Sonuç olarak, antik heykellere parfüm sıkma geleneği, yalnızca güzel koku yaymakla ilgili değil, aynı zamanda kutsallığı pekiştirme ve sanatı koruma amacı taşıyan derin bir ritüeldi. Bugün bu heykelleri korumak için farklı teknikler kullanılsa da, geçmişteki bu mistik gelenek, antik toplumların inanç dünyasına dair önemli ipuçları sunuyor.
Kaynaklar: Archaeology news online magazine, phys.org
