Arazi işgalinin yeni adı: Hobi bahçeleri

Uzun yıllardır İzmir’de şehir dışında doğada yaşama hayali kuranların büyük ilgi gösterdiği hobi bahçeleri, artık önü alınamaz hale geldi. İlk olarak 1980’li yıllarda belediyenin insanlara doğayı sevdirme, küçük bahçelerde sebze, meyve yetiştirme alışkanlığı kazandırmak için İnciraltı’nda başlattığı hobi bahçeleri uygulaması boyut değiştirdi. Bugün en ucuz ve basit yolla köy evi sahibi olma yöntemine döndü. Belediyelerin yıkım ve para cezaları bile hobi bahçelerindeki artışı engelleyemiyor. Torbalı’da yaşanan orman yangını ile yeniden gündeme gelen hobi bahçeleri, özellikle Seferihisar, Torbalı, Menderes ve Buca Belediyeleri’nin en büyük sorunu. Sadece arazi sahipleri değil, arazi kiralayıp, 3. Şahıslara kiralama yoluyla meslek haline getirenler de var. Siyasetçiler, hukukçular ve inşaat sektörü temsilcileri, yapılması yasal olmadığı halde engellenemeyen hobi bahçeleri sorununun 25 bin ve 100 bin’lik imar planı düzenlemeleri ile bu ihtiyaca özel yerler ayrılmasıyla çözülebileceğini söyledi.

TARIM ALANLARINA ÇİVİ ÇAKILAMAZ

Hobi bahçesi tanımlaması hiçbir yasal düzenlemede yer almıyor. Ne imar planında ne de kanunda böyle bir tabir kullanılmıyor. Büyük bölümü tarım alanlarına kurulu ise  5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’na aykırı yapılaşma anlamına geliyor. Bu alanlar 3194 sayılı İmar Kanunu ve Plansız Alanlar Tip İmar Yönetmeliği ile koruma altına alındığı için yapılaşma sınırlamaları bulunuyor. Hukukçular, hobi bahçesi satın alma ya da uzun süreli kiralama yapmak isteyenleri uyarıyor. Satın alınmak istenen hobi bahçesinin imar planına dahil edilmişse bile plandaki niteliğinin kontrol edilmesini öneriyor. Satın aldığınız alan tarım arazisi niteliğinde ise, üzerine yapacağınız yappı, 3194 Sayılı İmar Kanunu ve Plansız Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’ne aykırı ise önce cezaya, ardından yıkıma tabi tutulur. Tarım arazisinden parsel satın alıyorsanız, 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, tarım arazilerinin belli ölçeğin altındakilerin parselasyonuna izin vermediği için satış geçersiz sayılabilir.

“TARIM ARAZİSİ OLMAYAN YERLERDE HOBİ BAHÇELERİ PROJELERİ ÜRETİLSİN”

Ege Yapı Kooperatifleri Birliği Genel Başkanı Hüseyin Aslan da hobi bahçeleri sorununun çok büyüdüğünü ifade ederek, sorunun planlama ile çözülebileceğini söyledi. Aslan, “Hobi bahçeleri diye bir tanımlamanın İmar Kanunu’nda yeri yok. Yerel yönetimler bununla ilgili planlama yapmalı. Madem böyle bir ihtiyaç var. Tarım alanı olmayan, kullanılmayan bölgelerde hobi bahçesi projesi üretmeliler. Küçük, köy evleri, önünde bahçesiyle, zeytinyağı fabrikasıyla, sosyal tesisleriyle köyler kurulmalı. Şartları belirlenmeli. Ruhsatlı, onaylı projeler üretilmezse, vatandaşlar kendi başının çaresine bakıyor. Bir de üstüne üstlük yasal ve mevzuat bilgisi olmadığı için dolandırılıyor” dedi.

“BELEDİYELER MÜCADELE EDİYOR AMA YIKILANDAN ÇOK YAPILIYOR”

Geçmiş dönem İzmir Büyükşehir Belediyesi CHP Grup Başkan Vekili, Eski Hakim ve Avukat Murat Aydın hem siyasetçi hem de hukukçu kimliği ile konu hakkındaki görüşlerini açıkladı. Hobi bahçesi olarak tanımlanan yapıların hiçbir hukuki zemini olmadığını belirten Aydın, “Bunlar yoğun olarak tarım arazileri üzerine yapılıyor. Ancak tarım arazilerinin satışı da parsel parsel kiralanması da yasak. Bu yapılar sürekli denetleniyor, cezalar kesiliyor, yıkımlar yapılıyor ama vatandaş bunları görmediği için gidip kiralıyor ya da satın alıyor. Maalesef etkin mücadele edilemeyecek kadar çoğaldılar. Sıkı denetim ve yaptırımlarla önüne geçilebilir. Kaçak yapılaşma bu ülkenin siyasi, yasal ve sosyal sorunu. Yeni bir kazanç kapısı haline geldi. Bir kişi gidip bir tarım arazisi kiralıyor. Sonra bunu parsellere ayırıp, başkalarına kiralıyor. Bunları alanlar, gerçekten tapulu mülkleri olduğunu sanıyorlar ama ellerindeki belgelerin yasal hiçbir geçerliliği yok. Kiralayıp, üzerine prefabrik yapı kuranlar için de aynı tehlike var” diye konuştu.

“ÇÖZÜM YOLU 25 BİN VE 100 BİNLİK İMAR PLANLARINDA”

İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi AK Parti Grup Başkan Vekili Hakan Yıldız, tarım alanlarının bu şekilde kullanılmasına karşı olduklarını belirterek, şunları söyledi; “Uygulamalar yasal değil ama yasal zeminde de boşluklar var. Bunları kullanıyorlar. Sorunun çözümü için 25 bin ve 100 binlik imar planlarının yeniden, net bir şekilde revize edilmesi gerekiyor. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı da Tarım ve Orman Bakanlığı da bu konuda çok hassas ve önem veriyor ama uygulama sadece belediyelerin yetkisinde. Şu anda konu girift hale gelmiş. Belediyenin konuya ciddi olarak el atması lazım. İmar düzenlemeleri sağlanırsa, kaçak yapılaşma ve oluşumlar da engellenmiş olacak.”

HÜSNİYE SEVAL ACUN