Aşırı ekran süresi otizmli çocuklarda risk yaratıyor
Uzmanlar, otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocukların ekran kullanımı konusunda dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor. Ekran sürelerinin bireysel farklılıklar gösterdiğini belirten Ergoterapi Uzmanı Emrullah Harun Kaya, özellikle uzun süreli ekran maruziyetinin sosyal etkileşim becerilerinde gerilemeye, dikkat dağınıklığına ve öfke nöbetlerine neden olabileceğini söylüyor.
Sosyal Etkileşimden Uzaklaştırıyor
Otizmli çocuklar genellikle çevresel uyaranlara karşı daha hassas oldukları için ekranlar onların ilgisini hızla çekebiliyor. Ancak uzun süreli ekran kullanımı, çocukların sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyerek, çift yönlü iletişim becerilerini zayıflatabiliyor. Kaya, “Ekrana uzun süre maruz kalan otizmli çocuklarda dikkat süresinin kısaldığını, bir etkinliğe odaklanma becerilerinin azaldığını gözlemliyoruz. Bu durum, dil gelişimi ve duyusal entegrasyon gibi kritik alanlarda da gerilemeye yol açabiliyor” dedi.
Ekran Kullanımı Dikkatli Yönetilmeli
Ekran süresinin tamamen yasaklanması yerine, denetimli ve bireysel ihtiyaçlara uygun bir şekilde yönetilmesinin önemine dikkat çeken Kaya, “Özellikle küçük yaş gruplarında ekran süresi minimum seviyede tutulmalı, içerik düşük uyarımlı ve eğitici olmalı” dedi. Ayrıca, ekran başında geçirilen sürenin ebeveyn veya eğitimciler eşliğinde olması gerektiğini vurguladı.
Yaş Gruplarına Göre Ekran Süresi Önerileri
Uzmanlar, ekran sürelerinin çocuğun yaşına ve gelişim seviyesine göre düzenlenmesi gerektiğini belirtiyor. Genel önerilere göre:
0-2 yaş: Ekran süresi önerilmiyor. Bu dönemde fiziksel oyunlar ve yüz yüze iletişim kritik önem taşıyor.
2-5 yaş: Günlük ekran süresi 1 saati geçmemeli, içerik eğitici ve etkileşimli olmalı.
6 yaş ve üzeri: Günlük 1-2 saat aralığında kalmalı, eğitim destekleyici içeriklere öncelik verilmeli.
Ekran Bağımlılığı Riski
Otizmli bireylerin tekrarlayan davranışlara yatkın olmaları ve hızlı ödüllendirme sistemlerine karşı daha duyarlı olmaları nedeniyle ekran bağımlılığı riski taşıdığına dikkat çeken Kaya, şu uyarılarda bulundu:
“Özellikle sosyal etkileşimi az, anlık ödül mekanizmasına dayalı dijital platformlar, çocuklarda uzun süreli ekran bağımlılığına yol açabiliyor. Bu durum, sosyal becerilerde gerilemeye, uyku düzeninin bozulmasına ve fiziksel aktivite eksikliğine sebep olabilir.”
Ebeveynlerin, çocuklarıyla birlikte ekran kullanım sürecini yöneterek, sosyal etkileşimi teşvik eden etkinliklere ağırlık vermesi gerektiğini vurgulayan Kaya, sağlıklı gelişim için denge kurmanın kritik olduğunu söyledi.
