Büyük Kardıçalı ölüm döşeğinde

Şevvalnur Arıkan – İzmir Konak’ta bulunan ve tütün ticaretinde isim yapmış devasa Büyük Kardıçalı Hanı, tanınmış Kardıçalı ailesince 1923 yılında inşa edildi. Türkiye’ye ise betonarme mimarinin ilk örneği haline gelen Büyük Kardıçalı Hanı, Cumhuriyet Bulvarı ile Mimar Kemalettin Sokağı’nı birbirine bağlıyor.

Her katı farklı bir pencere gösterişiyle güzellik sunan Kardıçalı Hanı, birçok işletme sahibine ve emekçiye ekmek kapısı oldu. 1952 yılı aile reisi İbrahim Kardıçalı’nın 78 yaşında vefat etmesiyle sahipsiz kalan Kardıçalı Pasajı, varislerin dükkânları bir bir satmasına yol açıldı. 20 hissedarın koca tarihi yapının bakımını ve onarımının aksatılmasıyla tehlikeli ve ürkütücü görüntüler de peşi sıra geldi. Su baskınları, sıvaların ve betonların dökülmeye başlamasına karşın iyileştirmeye el atan dönemin han yöneticisi Abrurrahman Malhut’un girişimi sonuç verdi, koca tarihi bina kültür sanat merkezini aratmadı.

Esnafa ‘çıkın’ ihtarı

2019 yılında çıkan yangınla büyük hasar alan Kardıçalı Hanı, 2020’de Seferihisar açıklarındaki depremde ‘orta hasarlı’ olarak kayıtlara geçerken sonrasında ‘az hasarlı’ olarak raporlandı. Restorasyon işlemlerinin de yapılmadığı dönemlerden bu yana, tarihi bina her geçen gün ölümü bekler oldu.

Öte yandan Koruma uygulama ve Denetim Büroları (KUDEB) tarafından hazırlanan raporlar, İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne iletildi. Raporun sonucunda ise, çatı alın duvarında öteleme olduğundan her an yıkılabileceği, ışıklandırılan koridorun ise kapatılması gerektiği vurgulandı.

Konak Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü, 4 Mayıs’ta bir karar alarak tüm mülkiyet sahipleri ve kiracıların 3194 sayılı İmam Kanunu’nun 39’uncu maddesince esnafın bir ay içerisinde tahliye edilmesi gerektiğiydi. Yürütmenin durdurulması için açılan davada ise yapının güçlendirilmesinin yapılması, yıkımın ise durdurulması yönünde ilerliyor.

Yatırım yok oldu

Bölge esnafı yatırımlarının üzerine soğuk su içerek bir bir Kardıçalı Han Pasajı’ndan ayrıldı. Farklı boş dükkânları yeniden kiralayarak yerleşmeye koyulsa da bazı esnaf henüz aradığı yeri bulamayarak hayati tehlikesini korumak için Kardıçalı’dan ayrılmak zorunda kaldı. İddialar ise Kardıçalı’nın yıkım talebinin verildiği ve esnafın bölgeden ayrılmasıyla yayıldı. Ahmet Tezcan isimli bir esnaf, “Burada başka olaylar da var” diyerek şöyle devam etti: “Ellerinde bu yapının yıkılacağı, tehlikeli olduğuna göre bir rapor da yok. Burası hemen yıkılacak diye bir kanıt ve belgeleri de yok. Ki burası Anıt’lara (Anıtlar Müdürlüğü) bağlı. Oysaki Anıtlar ise, !Bize bağlı değil. Belediye ve Çevre Şehircilik’ten karar çıkacak ve bize gelecek” diyor.

14 yıldır tarihi han bölgesinde esnaflık yapan Sezgin Tanrıverdi, “Burası için 9 yıldır restorasyon yapılacak deniliyor. Mal sahipleri anlaşamayınca da işler uzadı. Depremin yaşanmasıyla ölçümlere gelenler bu yapıyı (Kardıçalı Hanı) kendi evlerinden daha da sağlam buldu. Ön tarafın zemini kazılınca gevşeklik meydana geldi. Başka bir sorun söz konusu değil. Bunlar da cebinden para gitmemesi için belediyeye ‘Oturmaya elverişli değildir’ diyerek rapor çıkarıp Konak Belediyesi’ne verdiler” dedi.

Otel iddiası

Mülk sahiplerinin dükkânları boşaltarak otel yapma projesini de saklı tuttuğunu iddia eden Rüştü Sezen, “Burada 106 dükkân var. Mülk sahipleri ise, burada ‘yıkılacak’ yaygarasını kopararak herkesin buradan çıkmasını istedi. Kimse kalmadı. Mülk sahibi de burayı otel yapmanın peşinde. Her türlü söylenti var. Bu konu da net değil. Herkes bir şey söylüyor. Bina sağlam, zamanında restorasyon yapılmadığı için yıkım kararına getiriyorlar” dedi.

Esnaf dağıldı kalanlar arayışta

Han’dan ayrılan esnaf, hayati riskli bölgedeki tehlikeyi daha fazla göze alamayarak başka yerlere taşınmaya başladı. Aynı bölgede duran telefoncu Yusuf atılgan, bulvarın karşısına taşınarak “Bize buradan çıkmamızı istediler, bizler de daha fazla duramadık. Dayandık ama riskli bölgenin ısrarıyla ayrıldık” diyerek anlaşmazlığın esnafa zarar verdiğini iddia etti.

Haber Merkezi