Büyük Taarruz bugün başlamıştı: 26 Ağustos 1922’de neler oldu?

Türk yurdunun ve milletinin kurtuluşu yolunda büyük bir başarı olan ve Türk ordusunun, Kurtuluş Savaşı esnasında işgalci Yunan birliklerine karşı başlattığı Büyük Taarruz, 101 yıl önce bugün başladı.

26 Ağustos sabahı başlayan 30 Ağustos’ta sona eren muharebe sonunda Yunan ordusunun büyük kısmı dört taraftan sarıldı. Anadolu’daki Yunan kuvvetlerinin yarısı imha veya esir edildi, kalan bölümü ise üç grup halinde çekildi. Bu durum karşısında Çalköy’de yıkık bir evin avlusu içinde Mustafa Kemal Paşa, Yunan ordusunu takip etmesi için Türk ordusuna “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emrini verdi.

26 AĞUSTOS 1922 GÜNÜ NELER YAŞANDI?

14 Ağustos 1922’de, ordu birlikleri güneye ve cepheye doğru kaydırılmaya başlandı. Bu geniş çaplı hareket büyük bir gizlilik içinde gerçekleştirilecek ve yaklaşık 100 bin kişinin yer değiştirip Afyon güneyinde toplandığını Yunan ordusunun ruhu bile duymayacaktı. Öte yandan Mustafa Kemal Paşa da cepheye gidişini herkesten gizlemişti. Trenle hareket etmeyen Mustafa Kemal Paşa, 17/18 Ağustos gecesi gizlice Ankara’dan ayrılarak otomobille Tuzçölü üzerinden Konya’ya gitti. 21 Ağustos 1922 tarihli gazetelerde, Mustafa Kemal Paşa’nın Çankaya’da bir çay ziyafeti vereceği haberi yer almıştı. Oysa Mustafa Kemal, 20 Ağustos 1922’de Akşehir’de Batı Cephesi karargâhındaydı.

Mustafa Kemal Paşa, aynı gün Batı Cephesi komutanına, “26 Ağustos 1922 sabahı düşmana taarruz edilmesi”ni emretti. 20/21 Ağustos gecesi Batı Cephesi karargâhında Mustafa Kemal; Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa, 1. Ordu Komutanı Nurettin Paşa ve 2. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa ile bir toplantı yapmış ve paşalara harita üzerinde taarruz hakkında kısa bir bilgi vermişti.

26 Ağustos 1922 sabahı gün ağarmadan, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Batı Cephesi Komutanı Albay İsmet İnönü, 1. Ordu Komutanı Albay Nurettin Kocatepe’deki gözetleme yerine geldiler. Hava fazla sisli olduğundan 04.30’da ateşe başlaması gereken topçular, ateş tanzimine yarım saat geç başladı. Saat 05.30–05.35 civarında topçuların tahrip ateşi ve piyadelerin yürüyüşe geçmesiyle savaş tam anlamıyla başladı.

Topçu ateşinin hedefinde Kaleciksivrisi-Erkmentepe-Tınaztepe-Belentepe vardı. Gece Ahır Dağı’nı geçen süvari kolordusu, gün ağarırken Yunan cephesi gerisine akmaya başlamış; saat 06.30’da Çayhisar, saat 06.55’te Kaleciksivrisi, 07.00’de Tınaztepe, 08.35’te Kırcaarslan Tepesi, 10.30’da da Belentepe düşmüştü. Fahrettin (Altay) Paşa’nın komutasındaki 5. Süvari Kolordusu da Sincanlı Ovası’na akıp Dumlupınar’ın doğusuna ilerlemekteydi.

27 Ağustos sabahı saat 04.00’te Kurtkayatepesi, saat 08.00 civarında da Erkmentepe düşmüş; ancak 57. Tümen Komutanı Albay Reşat (Çiğiltepe), Mustafa Kemal Paşa’ya söz verdiği saatte Çiğiltepe’yi alamamış olması nedeniyle intihar etmişti. Çiğiltepe, o gün saat 17.30 civarında alındı. Öte yandan, 27 Ağustos’ta Afyon cephesi yarılmış ve Afyon düşman güçlerinden kurtarılmıştı.

28 Ağustos’ta Yunan ordusunun asıl cephesi yarılmıştı ancak, düşmanın Eskişehir grubu hâlâ yerindeydi. Eskişehir-Döker-Dumlupınar hattı üzerinde savunmaya geçmesi mümkün olan düşmanı bu mevzilerde yenebilmek için, 1. Ordu 28 Ağustos’ta yeniden taarruza geçmiş; Balmahmut kuzeyinde ve Balmahmut istasyonunda Yunan güçlerini yenmiş ve düşman güçlerini kuzeye çekilmek zorunda bırakmıştı.

29 Ağustos’ta, 1. Yunan Kolordusu birlikleri ile 2. Yunan Kolordusu’nun bütün tümenleri eriye eriye Dumlupınar’a çekilmeye çalışmaktaydı. Büyük Taarruz’u takiben, 30 Ağustos 1922 tarihinde Başkumandan Meydan Muharebesi yapılacaktı.

30 Ağustos 1922 Çarşamba günü taarruz harekâtı, Türk ordusunun kesin zaferi ile sonuçlandı. Büyük Taarruz’un son safhası Türk askerî tarihine Başkomutanlık Meydan Muharebesi olarak geçti.

30 Ağustos 1922 Başkomutanlık Meydan Muharebesi sonunda, düşman ordusunun büyük kısmı dört taraftan sarılarak Mustafa Kemal Paşa’nın ateş hatları arasında, bizzat Zafertepe’den idare ettiği savaşta, tamamen yok edildi veya esir edildi. Aynı günün akşamında Türk birlikleri Kütahya’yı geri aldı.

Büyük Taarruz ile birlikte Türk milleti yeniden bağımsızlığına kavuşmuş ve yeni kurulacak olan Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri atılmıştır. Bu savaş ile Türk milletinin esir edilemez olduğu bir kez daha görülmüş ve bu tablo birçok mazlum millete örnek olmuştur.

HABER MERKEZİ