ÇED Raporu nedir, nasıl alınır?

Türkiye'de Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci, bir projenin çevre üzerindeki potansiyel etkilerini değerlendirmek ve bu etkileri en aza indirmek amacıyla uygulanan bir prosedürdür. ÇED süreci, belirli aşamalardan oluşur ve bu aşamalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Proje Tanıtım Dosyası (PTD) Hazırlanması

• Proje sahibi, gerçekleştirmeyi planladığı faaliyet hakkında temel bilgileri içeren bir Proje Tanıtım Dosyası hazırlar. Bu dosya, projenin kapsamını, yerini, kapasitesini ve olası çevresel etkilerini özetler.

2. ÇED Gereklidir veya ÇED Gerekli Değildir Kararının Verilmesi

• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı veya ilgili il müdürlüğü, sunulan Proje Tanıtım Dosyasını inceleyerek, proje için "ÇED Gereklidir" veya "ÇED Gerekli Değildir" kararı verir.
• Eğer "ÇED Gerekli Değildir" kararı verilirse, proje sahibi projeyi uygulamaya koyabilir. Ancak "ÇED Gereklidir" kararı verilirse, bir ÇED raporu hazırlanması gerekmektedir.

3. ÇED Raporunun Hazırlanması

• "ÇED Gereklidir" kararı verilmiş projeler için detaylı bir ÇED raporu hazırlanır. Bu rapor, projenin tüm potansiyel çevresel etkilerini kapsamlı bir şekilde değerlendirir ve bu etkilerin nasıl azaltılabileceğine dair öneriler sunar.
• Rapor, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş bir ÇED yeterlik belgesine sahip kurum veya kuruluş tarafından hazırlanır.

4. Halkın Katılımı Toplantısı

• ÇED sürecinin bir parçası olarak, projenin olası çevresel etkilerini ve ÇED raporunu halka tanıtmak amacıyla bir "Halkın Katılımı Toplantısı" düzenlenir. Bu toplantı, projenin gerçekleşeceği bölgede yaşayan halkın ve diğer paydaşların görüş ve önerilerini almak için önemlidir.

5. ÇED Raporunun İncelenmesi ve Değerlendirilmesi

• Hazırlanan ÇED raporu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı veya ilgili il müdürlüğü tarafından incelemeye alınır. Bu süreçte, raporun uygunluğu ve yeterliliği değerlendirilir.
• Gerekli görülürse, proje sahibi veya raporu hazırlayan kuruluştan ek bilgi veya düzenleme istenebilir.

6. ÇED Raporu Hakkında Nihai Kararın Verilmesi

• Bakanlık, yapılan incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda "ÇED Olumlu" veya "ÇED Olumsuz" kararı verir.
• "ÇED Olumlu" kararı, projenin belirlenen koşullar altında gerçekleştirilebileceğini gösterir ve proje sahibi projeyi uygulamaya koyabilir.
• "ÇED Olumsuz" kararı ise projenin çevresel etkilerinin kabul edilemez olduğunu belirtir ve proje uygulamaya konulamaz.

7. Proje Takip ve Denetim Süreci

• "ÇED Olumlu" kararı almış projeler için proje uygulama aşamasında, ÇED raporunda belirtilen şartlar ve önerilere uygun olarak çevresel denetimler yapılır. Bu denetimler, çevresel etkilerin minimize edilip edilmediğini ve projenin ÇED koşullarına uygun olarak yürütülüp yürütülmediğini kontrol eder.