Memorial Antalya Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bölümü'nden Uzm. Dr. Jamala Mammadova, erken ergenliğin belirtileri, risk faktörleri ve tedavi yöntemleri hakkında önemli bilgiler paylaştı.
"ERKEN ERGENLİK 2'YE AYRILIR"
Uzm. Dr. Mammadova, erken ergenliğin vücudun hormon üretimindeki dengesizliklerden kaynaklandığını belirterek iki ana türe ayrıldığını ifade etti:
“Merkezi erken ergenlik, beyindeki hipotalamus ve hipofiz bezinin erken uyarılmasıyla tetiklenir. Nedenleri arasında genetik faktörler, beyin tümörleri, menenjit gibi enfeksiyonlar, baş travmaları veya doğuştan gelen anomaliler yer alır. Bazı durumlarda obezite de hipotalamusu etkileyerek erken ergenliği hızlandırabilir. Periferik erken ergenlik ise yumurtalık, testis veya böbrek üstü bezlerinden östrojen ya da testosteronun aşırı salgılanmasından kaynaklanır. Tümörler, kistler, genetik sendromlar veya hormon içeren ilaçlara maruziyet de tetikleyici olabilir.”
"BELİRTİLER CİNSİYETE GÖRE DEĞİŞİR"
Erken ergenlik belirtilerinin çocuğun cinsiyetine göre farklılık gösterebileceğini belirten Mammadova, uyarılarda bulundu:
“Her iki cinsiyette de vücut kokusu, sivilce artışı, hızlı kemik olgunlaşması ve duygusal dalgalanmalar görülebilir. Kız çocuklarında 8 yaş öncesi göğüs gelişimi, hızlı boy uzaması, kasık veya koltuk altı kıllanması, vajinal akıntı ve 10 yaş öncesi adet görme; erkek çocuklarında ise 9 yaş öncesi testis büyümesi, penis uzaması, ses kalınlaşması, yüz kıllanması ve ereksiyonlar dikkat edilmesi gereken bulgulardır.”
"ÇOCUĞUN PSİKOLOJİSİNİ GÖZLEMLEYİN"
Mammadova, erken ergenliğin sadece fiziksel değil, duygusal gelişimi de etkilediğini vurguladı:
“Tanı fizik muayene, hormon testleri, kemik yaşı röntgeni ve gerekirse beyin MR'ı gibi görüntülemeleri içerir. Aileler çocuğun duygusal durumunu da göz ardı etmemeli, bu sürecin tedavi edilebilir olduğunu çocuğa açıkça anlatmalıdır.”
"TEDAVİYE ERKEN BAŞLAMAK ÇOK ÖNEMLİ"
Merkezi erken ergenlikte en yaygın tedavi yönteminin GnRH analogları olduğunu belirten Mammadova, şunları söyledi:
“Bu ilaçlar genellikle aylık enjeksiyonlar şeklinde uygulanır ve çocuk normal ergenlik yaşına ulaşana kadar devam eder. Periferik tipte ise altta yatan sebep tedavi edilir; örneğin tümör varsa cerrahi müdahale veya radyasyon gerekebilir. Amaç, erken kemik kapanmasını önleyerek çocuğun nihai boyunu korumak ve duygusal gelişimi desteklemektir.”
"RİSK FAKTÖRLERİNİ AZALTMAK MÜMKÜN"
Erken ergenliğin tamamen önlenemese de bazı risklerin azaltılabileceğini aktaran Mammadova, aileleri uyardı:
“Evdeki hormon içeren ilaçları çocuklardan uzak tutun, sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizle obeziteyi önleyin, plastik şişeleri ısıtmaktan kaçının. Ailede genetik yatkınlık varsa, çocukları erken yaşta endokrinolojik taramadan geçirin.”
"AİLELER ÇOCUKLARINI YARGILAMADAN DESTEKLEMELİ"
Mammadova, ailelere şu önerilerde bulundu:
“Erken ergenlik yaşayan çocuklar yaşıtlarından farklı hissedebilir; bu nedenle psikolojik destek önemlidir. Okulda öğretmenlerle iletişim kurarak çocuğun sosyal adaptasyonunu sağlayın. Tedavi sürecinde düzenli doktor ziyaretlerini aksatmayın ve çocuğun büyüme hızını takip edin. Dengeli beslenme, yeterli uyku ve stres yönetimi de genel hormonal dengeyi korur.”
Uzm. Dr. Mammadova, erken tanı ve düzenli takibin çocuğun hem fiziksel hem de duygusal gelişimi için kritik öneme sahip olduğunu özellikle vurguladı:
“Erken tanı ve düzenli takip, çocuğun hem fiziksel hem de duygusal gelişimi için kritik öneme sahiptir.”
