Cumhuriyet’in ilk sosyal fabrikasını gezen Atatürk: Gördüğüm vaziyetten çok memnun kaldım

Tarihçi Sinan Meydan, tarihin tozlu sayfalarından 1930 yıllarında ilk şeker üreten ‘Alpullu Şeker Fabrikası’nı ziyaret eden Mustafa Kemal Atatürk’ün anı defterindeki cümleleri paylaştı. Meydan, sosyal medya hesabından paylaştığı gönderide, şunlara değindi:

“Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 20 Aralık 1930’da Alpullu Şeker Fabrikasını ziyaret etti. Alpullu Şeker Fabrikası, 500 bin lira sermayeyle kurulan İstanbul ve Trakya Şeker Fabrikaları Türk A.Ş. tarafından kurulmuştur. Türkiye’de şeker üreten ilk büyük fabrikadır. Hisse dağılımı yüzde 68 Türkiye İş Bankası, T.C. Ziraat Bankası, Trakya illerinin Özel İdareleri yüzde 10 ve Trakya köylülerinin dahil olduğu özel şahıslar ise yüzde 22 oranındadır. (Fabrika devlet eliyle kurulmuş ve kuruluşundan yaklaşık dört yıl sonra fabrika ortağı üç şahıs hisselerini devlete satmıştır.)

Fabrika, Alman Maschinenfabrik Buckau R. Wolf Şirketi tarafından kurulmuştur. 22 Aralık 1925 yılında temeli atılmış 26 Kasım 1926 yılında Cumhuriyetin ilk şeker fabrikası olarak işletmeye açılmıştır.

20 Aralık 1930’da Alpullu Şeker Fabrikasını ziyaret eden Atatürk, fabrikayı gezdikten sonra anı defterine şunları yazmıştır:

“Alpullu Şeker Fabrikası’nı gezdim. Gördüğüm vaziyetten çok memnun kaldım. Müessesenin daha tevsii etmesini ve şimdiye kadar olduğundan fazla muvaffak olmasını dilerim. Memleketimizin her müsait mıntıkasında şeker fabrikalarının çoğalması ve bu suretle memleketin şeker ihtiyacının temini mühim hedeflerimiz arasında tanınmalıdır.” (Gazi Mustafa Kemal)

Cumhuriyetin İlk Sosyal Fabrikası Alpullu Şeker Fabrikası, mevcut sosyal alanlar dahil 751.000 m² üretim tesisinin yanında, 300.000 m² ek sosyal alanıyla Cumhuriyetin ilk sosyal fabrikasıdır. Alpullu Şeker Fabrikasının sosyal amaçlı yapıları arasında sinema, lokanta, hastane, revir, ecza deposu, satış mağazası, ilkokul, cami, lojmanlar, hamam, stadyum, basketbol-futbol sahası, yüzme havuzu ve Türkiye’nin ilk mini golf sahası vardır. Fabrikada ayrıca misafirhane olarak devlet büyüklerinin ağırlandığı “Ergene Köşkü”, ve törenlerin yapıldığı “Büyük Köşk” yer almaktadır. Erken Cumhuriyet döneminde 1930’lardan itibaren kurulan Sümerbank fabrikaları da Alpullu örneğindeki gibi birer sosyal fabrika olarak tasarlanacaktır.”

Haber Merkezi