Demansın erken tanısı artık mümkün!
Yapay zeka, demansın erken tanısında çığır açıyor!
Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi (SEAH) Nöroloji Kliniği’nde görevli Uzman Dr. Elif Sarıca Darol’un yürüttüğü, TÜBİTAK tarafından desteklenen proje, demans hastalığının erken teşhisinde yapay zeka kullanımını içeren yenilikçi bir çözüm sunmayı hedefliyor. Proje, demansın erken dönem tespitini kolaylaştırarak hastalığın seyrini yavaşlatmayı ve tedaviye erken başlanmasını sağlamayı amaçlıyor.
DEMANSIN KÜRESEL ETKİLERİ VE ERKEN TANININ ÖNEMİ
Dünya genelinde yaklaşık 55 milyon kişiyi etkileyen demans, her geçen yıl daha fazla insanı etkisi altına alıyor. Demans hastalıkları arasında en yaygın olan Alzheimer hastalığı ise tüm vakaların yüzde 60 ila 80'ini oluşturuyor. Demansın küresel maliyetleri 2019 yılı itibarıyla 1,3 trilyon dolar olarak hesaplanırken, bu maliyetlerin yarısı hasta bakımına ilişkin dolaylı giderlerden oluşuyor. Erken tanı, tedavi sürecinde hayati bir öneme sahip ve bu noktada yeni teknolojiler önemli bir rol oynuyor.
HAFİF BİLİŞSEL BOZUKLUKTA ERKEN TANI ZORLUĞU
Demansın erken evresi olan hafif bilişsel bozukluk (MCI), kişilerin günlük yaşamlarında ciddi bozulmalara yol açmadan unutkanlık ve bilişsel problemlerle kendini gösteriyor. Bu aşamada hastalığın tespiti, mevcut yöntemlerin yetersizlikleri nedeniyle oldukça zor. Dr. Darol, özellikle sosyal ve kültürel faktörlerin tanı üzerinde yarattığı engellerin yanı sıra, ileri görüntüleme yöntemlerinin yüksek maliyetinin de bu süreci zorlaştırdığını belirtti.
Projenin amacı, bu zorlukları aşmak ve demansın erken döneminde kullanılabilecek daha verimli ve uygun maliyetli bir teşhis aracı geliştirmek.
YENİ BİR TANI YÖNTEMİ
Proje, Alzheimer hastalığının beyin üzerindeki etkilerine odaklanırken, genellikle motor fonksiyonlarla ilişkilendirilen serebellumun bilişsel ve duygusal süreçlerdeki rolünü de araştırıyor. Yapay zeka ve derin öğrenme teknikleri kullanılarak, radyolojik görüntülerden elde edilen verilerle yeni biyobelirteçlerin tespit edilmesi hedefleniyor. Bu yöntem, hastalığın erken dönemde tanınmasında daha hızlı ve doğru sonuçlar elde edilmesini sağlamak amacıyla geliştiriliyor.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ TANI
Projenin bir diğer önemli boyutu, sosyal ve ekonomik etkileri. Demans hastalığının erken tanı ve tedavi sürecindeki iyileştirmeler, hem sağlık sistemine hem de ülke ekonomisine katkı sağlayacak. Dr. Darol, projeyi tamamladıklarında, yalnızca hastaların tedavi sürecini iyileştirmekle kalmayacaklarını, aynı zamanda Türkiye'nin sağlık alanındaki yapay zeka hedeflerine de hizmet edeceklerini vurguladı.
EKİP VE DİSİPLİNLER RASI ÇALIŞMA
Bu projede nöroloji, radyoloji ve mühendislik alanlarından uzmanlar bir araya geliyor. Dr. Elif Sarıca Darol, proje ekibinin farklı disiplinlerden gelen akademisyenlerden oluştuğuna dikkat çekerek, “Projemize mühendislik fakültesinden uzmanlar da dahil. Bu sayede tıbbi ve mühendislik bilgilerini birleştirerek daha kapsamlı bir çözüm sunmayı hedefliyoruz” dedi.
TÜBİTAK destekli bu yenilikçi proje, demansın erken tanısında devrim niteliğinde bir adım atmayı ve hastalığın tedavisinde erken müdahale imkanı sağlamayı amaçlıyor. Yapay zeka ve derin öğrenme tekniklerinin kullanımıyla elde edilecek sonuçlar, sadece demans hastalarının tedavi sürecini iyileştirmekle kalmayacak, aynı zamanda sağlık hizmetlerinin etkinliğini artıracak.
