Deniz ticaretinde kaplumbağa modeli: İç talepte yavaşlama uyarısında bulunuyor

Turgay Kılıç/YENİ İZMİR-İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi 14. Meclis Toplantısı, Deniz Ticaret Odası’nda başladı.

İMEAK (İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgesi) Deniz Ticaret Odası’nın Meclis Yönetim Kurulu üyesi ve diğer üyelerin de katıldığı meclis toplantısında Kasım ayı faaliyetleri görsel sunumla izletildi.

İç talepte aksama

İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi’nde gerçekleşen meclis toplantısında kürsüye çıkarak konuşma yapan Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk, “Ülkemiz ekonomisinde enflasyonla mücadele programı kapsamında yeni adımlar atılıyor. Merkez Bankası bu ay politika faizini 500 baz puan artırarak yüzde 40’e çıkardı. Türkiye’nin risk primi 330 puan seviyelerine kadar geriledi. Bu durum da dış kaynak girişinin artmasına ve döviz rezervlerinin iyileşmesine katkı sağlıyor. Dün Standart&Poors Türkiye’nin kredi notu görünümünü pozitife çevirdi. Madalyonun diğer tarafında ise tüketimde yavaşlama, ihracatın rekabet gücünde zayıflama, istihdamda azalma, kısa vadeli döviz borcunda artış gibi ciddi negatif gelişmeler var. Ekonomi üçüncü çeyrekte yüzde 5,9 büyümesine rağmen, bir önceki çeyreğe göre büyüme sadece yüzde 0,3 oldu. Ekonomi yönetimi, 2024’te iç talebin oldukça yavaşlayacağı uyarısında bulunuyor” dedi.

Ekonomide sert iniş

Yeni yılın zorlu bir sürecin etkilerine işaret eden Yönetim Kurulu Başkanı Öztürk, “2024’ün kolay bir yıl olmayacağının işaretleri özellikle ülkemiz deniz ticareti rakamlarında görünüyor. Ocak-Ekim 2023 döneminde limanlarımızda 10 milyon 487 bin TEU konteyner elleçlendi. Geçen yıla göre konteyner trafiği neredeyse sabit kaldı. Aliağa bölgemizdeki limanlarda 1 milyon 322 bin TEU, TCDD İzmir Limanı’nda 250 bin TEU yük elleçlendi. İzmir, Türkiye toplam konteyner elleçleme pazarındaki yüzde 15’lik oranını koruyor. Limanlarımızda elleçlenen her türlü yük ise ilk 10 ayda 436 milyon ton oldu. Geçen yıl aynı dönemde yük toplamı 456 milyon tondu. Dünya deniz ticaretinde ise dökme yük taşımacılığı ile konteyner taşımacılığı zıt yönlere doğru hareket ediyor. Kuru yük navlunları ve gemi kiralama fiyatları için temel gösterge olan Baltık Kuru yük Endeksi 2.937 puan ile 18 ayın zirvesini gördü. Güçlü demir cevheri ticareti ile dökme yük gemi arzındaki eksiklikten dolayı artışın önümüzdeki günlerde devam edeceği öngörülüyor. 2024’te küresel ekonomide sert iniş riskinin azaldığına dair gözlemler de dökme yük navlunlarını destekliyor” dedi.

Rekabet sertleşiyor

Dünya Konteyner Endeksi’nin de ekonomik zorluğuna kapı araladı. Şirketlerden yaklaşık 10 bin kişinin işsiz bırakılacağına değinen Öztürk, şunları aktardı:

“Yaklaşık bir yıldır sürekli gerileyen konteyner navlunları ise düşük seviyesini koruyor. Dünya Konteyner Endeksi 30 Kasım’da 40’lık konteyner için 1,382 dolar oldu. Dünyanın önde gelen konteyner operatörleri, taşımacılık volümlerindeki ılımlı artışa rağmen yılın üçüncü çeyreğinde çok düşük kazanç ve kâr rakamları açıkladılar. Düşük talep artışına karşılık, çok hızlı artan gemi kapasitesi sektörü zorlamaya devam ediyor. Geçen ay toplam konteyner filo kapasitesi 28 milyon TEU’yu geçti. Haziran ayından bu yana her gün birden fazla yeni gemi suya indiriliyor. Dünya devlerinin yeni gemi siparişlerini iptal etmeyeceklerini açıklaması ve sefer iptallerini düşük düzeyde tutması da rekabeti sertleştiriyor. Taşımacılık firmaları, kazançlarındaki gerilemeyi operasyonlar maliyetlerini kısarak ve istihdamı azaltarak durdurmaya çalışıyorlar.”

Panama kanalında sus seviyesi düşüşü

“Diğer yandan deniz taşımacılığı jeopolitik risklerle mücadele ediyor. İsrail-Filistin savaşı nedeniyle Akdeniz’de ve Hint Okyanusu’nda seyir emniyeti açısından sorunlar yaşanıyor. Panama Kanalı’nda su seviyesindeki düşüş nedeniyle geçiş yapacak gemi sayısının sınırlandırılması, konteyner gemilerine de yansımaya başladı Konteyner operatörleri, Aralık ayı ortasından itibaren bekleme maliyetlerini müşterilerine yansıtacaklarını duyurdular.”

Deniz ticareti politikasında yenilik talebi

“2024 yılında küreselleşen değil maalesef bölünen bir dünyadan bahsetmeye devam edeceğiz. Uzmanlar, ABD ile Avrupa’nın Çin ekonomisine olan bağımlılığı azaltmayı sürdüreceklerini, Çin’in de Rusya ve yakın Asya ülkelerine yöneleceğini belirtiyorlar. Dolayısıyla yakın ülkelerden tedarik sürecinin dünya ticaretine yön vermeye devam edeceği belirtiliyor. Çin’in ‘ne olursa olsun yüksek büyüme’ modelinden vazgeçmesi, elektrikli araçlarda olduğu gibi yüksek teknolojili ürünlerde rekabeti artırması bekleniyor. Bu gelişmeler deniz ticaretinde yakın mesafe taşımacılığı cazip hale getirecektir. Ülkemizin bu gelişmeleri dikkate alarak, üretim, ihracat ve denizcilik politikalarını yeniden belirlemesi gerekiyor.”

2 milyon yolcu hedefi

“2023 yılı kruvaziyer turizm sektörü açısından çok başarılı geçti. Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün resmi rakamları henüz açıklanmadı ancak Ekim ayını 1 milyon 393 bin yolcu ile kapatan Türkiye limanları, yılsonuna gelmeden 1,5 milyon yolcu hedefini aşmış olacaktır. Bu rakam geçen yıla göre yüzde 50 artış anlamına geliyor. 2024 yılının bu yıldan daha iyi olacağını, Türkiye olarak 2 milyon yolcu hedefinin aşılacağını, 2 milyon 240 bin yolcunun geldiği 2013 yılının yakalanabileceğini düşünüyoruz. Şu ana kadar İzmir Limanı’na 31 gemi ile 35 bin civarında yolcu geldi. Yılsonuna kadar dört gemi daha şehrimize gelecek. Sadece Kasım ayında Kuşadası’na 35, Antalya ve Alanya’ya 10, Marmaris ve Bodrum’a ikişer gemi yanaştı.”