Deprem sonrası çocuklarda kaygı ve korku: Uzmanından tavsiyeler
Can Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Dr. Zeynep Gökçe Erkan, depremlerin çocuklar üzerinde psikolojik etkiler bırakabileceğini ve bu tür olayların ardından çocuklarda kaygı, korku ve huzursuzluk gibi duyguların yaşanabileceğini belirtiyor.
Deprem anında yoğun korku yaşayan çocukların, sonraki depremler ya da ufak sarsıntılar karşısında bile irkilme gibi tepkiler verebileceğini ifade eden Dr. Erkan, “Bundan dolayı çocuklar uyku, iştah ve davranış değişiklikleri yaşayabilir; yoğun ağlama gerçekleşiyorsa ya da oyunlarında sürekli depreme veya ölüme dair temalar işliyorsa, çocuğun günlük hayatı olumsuz etkileniyor olabilir. Bu durumda profesyonel destek alınması gerekebilir” diyor.
Çocukların deprem ve diğer doğal afetlere karşı duygusal açıdan etkilenebileceğine dikkat çeken Dr. Zeynep Gökçe Erkan, ebeveynlerin çocukları yaşlarına uygun şekilde bilgilendirmesinin kaygılarını azaltmaya yardımcı olacağını vurguluyor. "Çocuklarımızın doğru şekilde bilgilendirilmesi çok önemli. Özellikle yaş dönemlerine göre uygun bilgi verilmesi, çocukların kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı olur. İlkokul öncesi çocuklar için oyunlardan faydalanarak, legolarla yer sarsıntısı örnekleri göstererek anlatılabilir. Deprem hakkında doğru bilgi vererek, çocukların deprem anında ne yapacaklarını bilmelerini sağlamalıyız” diyen Dr. Erkan, güvenli alan kavramını açıklamanın da çocuklar için çok önemli olduğunu belirtiyor.
DEPREMİ DOĞA OLAYI OLARAK ANLATIN
Dr. Erkan, depremin şimşek çakması gibi doğal bir afet olduğu gerçeğinin de çocuklara anlatılmasının gerektiğini ifade ediyor: “Depremin, yağmur yağması ya da şimşek çakması gibi evrensel bir doğa olayı olduğunu anlatmak, çocukların süreci normalleştirmeleri adına önemli. Ayrıca deprem esnasında aile olarak neler yapılması gerektiği, nerede toplanılacağı ve iletişim için hangi kaynakların kullanılacağı gibi bilgilerin de çocuklara verilmesi gerekiyor. Çocuklar, afet durumunda ne yapacaklarını bildikleri takdirde, kaygıları daha az olur ve kendilerini güvende hissederler.”
EBEVEYNLERİN ROLÜ BÜYÜK
Deprem sonrası çocukların kaygılarıyla başa çıkarken ebeveynlerin tutumu büyük bir önem taşıyor. Dr. Zeynep Gökçe Erkan, ebeveynlerin çocuklarına örnek olabilmesi için duygusal durumlarını kontrol etmelerinin gerekebileceğini, ancak hissettikleri kaygıyı yok saymamaları gerektiğini belirtiyor. “Ebeveyn, kendi korkusunu kontrol edebilse de çocuğuna duygusal destek vermek için kaygısını kucaklamalı, bu insani bir duygudur ve duygularına alan açılmalıdır” diyor.
TELEVİZYON VE EKRANLARDAN UZAK DURUN
Dr. Erkan, çocukların televizyon ekranlarından gelen deprem görüntüleriyle karşılaşmalarının, onların kaygı seviyelerini artırabileceğini de belirtiyor. “Çocuklar, deprem sonrası ölüm gibi ağır içeriklerin yer aldığı haberlerle fazla maruz kalmamalıdır. Ekranlar, çocukların gelişimi üzerinde olumsuz etki yapabilir ve kaygılarını daha da artırabilir. Bu yüzden çocukların izlediği içerikler dikkatle seçilmelidir.”
DESTEK ALMAK GEREKEBİLİR
Çocukların yaşadıkları kaygıyı atlatabilmeleri için ilk başta doğal bir süreç yaşadıkları vurgulanan Dr. Erkan, özellikle de bir aylık dönemin aileler için önemli bir zaman dilimi olduğunu belirtiyor. “Çocuklar, bir aylık süreç içerisinde duygusal anlamda kaygılarını işleyebilirler. Ancak bu dönemin sonunda hala çok yoğun duygusal ve davranışsal tepkiler görülüyorsa, bir çocuk ve ergen psikiyatristinden destek almak gerekebilir” şeklinde açıklama yapıyor.
Doğal afetler sonrasında çocukların ruhsal sağlığını korumak, doğru bilgilendirme, ebeveynlerin destekleyici tutumları ve aşırı ekran maruziyeti gibi faktörlerle yakından ilişkilidir. Ailelerin, çocukların kaygılarını anlaması ve onlara güvenli bir ortam sağlaması, bu zor dönemin atlatılmasında önemli bir rol oynamaktadır.
