Deprem uyarı sistemi tartışılıyor: Uygulamalar depremi önceden haber verebilir mi?
İstanbul'da 23 Nisan'da yaşanan 6.2 büyüklüğündeki depremde bazı Android cihazlara uyarı gelirken, bazılarına ulaşmadı. Jeolog Prof. Dr. Tüysüz, sistemin sınırlarını anlattı.
İstanbul'da 23 Nisan'da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından bazı Android telefonlara “Deprem olacak” uyarısı gönderildi. Ancak birçok kullanıcı, herhangi bir uyarı almadığını belirtti. Bu durum, Deprem Uyarı Sistemi’nin etkinliğini ve güvenilirliğini yeniden gündeme taşıdı.
UYARI SİSTEMİ NASIL ÇALIŞIYOR?
Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz, NTV’ye yaptığı açıklamada sistemin, birincil (P) ve ikincil (S) sismik dalgalar arasındaki hız farkını kullanarak çalıştığını belirtti. P dalgası saniyede 6-7 km, S dalgası ise 3-4 km hızla ilerliyor. Sismik kayıtçılar P dalgasını algıladığında, S dalgasının yolda olduğunu anlayarak uyarı gönderiyor.
MERKEZDEKİLER İÇİN UYARI FIRSATI YOK
Tüysüz, deprem odağına çok yakın bölgelerde bu iki dalga arasındaki farkın neredeyse sıfır olduğunu, dolayısıyla erken uyarının mümkün olmadığını ifade etti. İstanbul gibi fay hattına yakın şehirlerde bu sistemin sadece birkaç saniyelik uyarı verebildiğini belirtti.
ŞEHİRLERE GÖRE UYARI SÜRESİ DEĞİŞİYOR
Tüysüz’e göre örneğin Gemlik’te gerçekleşen bir deprem İstanbul’a 1-2 saniyelik uyarı sağlayabiliyor. Ancak deprem İzmir gibi uzak bir bölgede olursa bu süre 15-20 saniyeye kadar çıkabiliyor. Bu fark, deprem uyarı sistemlerinin şehir bazında ne kadar etkin çalıştığını da ortaya koyuyor.
SİSTEMİN ASIL KULLANIM AMACI: ALTYAPI GÜVENLİĞİ
Marmara Denizi’nde kurulu olan erken uyarı sistemlerinin daha çok doğal gaz ve elektrik hatlarını otomatik olarak kesmek için kullanıldığını aktaran Tüysüz, “Birkaç saniyelik uyarı, insanların kaçıp kurtulması için yeterli değil” dedi. Bu nedenle sistemin daha çok altyapı güvenliği açısından önem taşıdığına dikkat çekti.
