Dikkat | Otizmli çocukların gelişimi için risk faktörü
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocukların ekran kullanımının, bireysel ihtiyaçlara göre düzenlenmesi gerektiği vurgulandı.
Uzmanlar, ekran süresinin aşırıya kaçmasının dikkat dağınıklığı, öfke nöbetleri ve motor beceri gelişiminde gerilemeye yol açabileceğine dikkat çekiyor. Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Ergoterapisti Emrullah Harun Kaya, otizmli çocukların ekran kullanımının sınırlı ve denetimli bir şekilde yönetilmesinin, gelişimsel süreçlerini desteklemede kritik bir rol oynadığını belirtti.
EKRAN SÜRESİ UZADIKÇA SOSYAL ETKİLEŞİM AZALIYOR
Ergoterapist Emrullah Harun Kaya, otizmli çocukların ekran kullanımı ile ilgili gözlemlerin bireysel farklılıklar gösterse de, genel olarak bu çocukların çevreden alınan uyaranlara karşı hassas olduğunu ve ekranların dikkatlerini çektiğini ifade etti. Ancak, ekran başında geçirilen sürenin fazla olması durumunda çocukların sosyal etkileşimden uzak kaldığı ve çift yönlü etkileşim becerilerinde zorluklar yaşadığı gözlemleniyor. Ayrıca, uzun süreli ekran kullanımının dikkat sürelerinde kısalmaya ve odaklanma sorunlarına neden olduğu vurgulandı.
DAVRANIŞSAL SORUNLARA YOL AÇABİLİYOR
Emrullah Harun Kaya, aşırı ekran kullanımının otizmli çocuklarda dikkat dağınıklığı, öfke nöbetleri ve sosyal beceri gerilemesi gibi davranışsal problemlere yol açabileceğini söyledi. Ekran başında geçirilen zamanın artmasının, motor beceri gelişimi ve fiziksel sağlık üzerinde de olumsuz etkiler yarattığını belirten Kaya, ekran süresinin sınırlı tutulmasının ve içeriğin eğitici olmasının önemini vurguladı. Ebeveynlerin ya da eğitimcilerin ekran kullanım sırasında çocuklarla etkileşimde bulunmalarının, gelişimsel süreci daha sağlıklı hale getireceği önerildi.
EKRAN SÜRESİ YAŞ GRUPLARINA GÖRE DÜZENLENMELİ
Otizmli bireyler için uygun ekran süresi, yaş, bilişsel gelişim seviyesi ve duyusal hassasiyetlere bağlı olarak değişiklik gösterdiğini belirten Kaya, özellikle küçük yaş gruplarında ekran süresinin sınırlı tutulması gerektiğini söyledi. Kaya, 0-2 yaş arası çocuklar için ekran süresinin genellikle önerilmediğini, 2-5 yaş arasındaki çocuklar için ise günlük ekran süresinin 1 saati geçmemesi gerektiğini belirtti. 6 yaş ve üzeri çocuklar için ise günlük 1-2 saatlik ekran süresinin uygun olduğunu ifade etti.
EKRAN İÇERİĞİ ÖNEMLİ
Kaya, otizmli çocuklar için ekran içeriğinin düşük uyarımlı, sakinleştirici ve dikkat dağıtmayan öğelerden oluşması gerektiğini belirtti. Ayrıca, ekran kullanımı sırasında çocukların yalnız bırakılmaması ve ebeveynlerin etkileşimde bulunarak çocuklarla birlikte vakit geçirmeleri gerektiğini vurguladı. Şiddet veya aşırı uyarıcı içeriklerden kaçınılması ve ekran süresi sonrası sosyal etkileşime ve fiziksel aktivitelere zaman ayrılmasının, çocukların sağlıklı gelişimini destekleyeceği ifade edildi.
EKRAN BAĞIMLILIĞINA DİKKAT!
Otizmli çocukların tekrarlayan davranışlara ve çevresel uyaranlara karşı duyarlı olduklarından ekran bağımlılığına daha yatkın olabilecekleri uyarısında bulunan Kaya, özellikle sosyal etkileşimin az olduğu ve hızlı ödül sağlayan platformların uzun süreli ekran kullanımına yol açabileceğine dikkat çekti. Ekran bağımlılığının, sosyal iletişim becerilerindeki gerilemeye, dikkat süresinin azalmasına, uyku düzeninde bozulmalara ve fiziksel aktivite eksikliklerine yol açabileceği belirtildi.
Otizmli çocukların gelişimini desteklemek için ekran süresinin kontrollü bir şekilde yönetilmesi ve eğitici içeriklerin tercih edilmesi gerektiği sonucuna varıldı.
