Dışarıda milyonlarca ses, Meclis'te sadece 2 nefes!

Aysun Güler/ Yeni İzmir- 3 Aralık Dünya Engelliler Günü tüm yurtta, siyasilerin birinci gündem maddesi olarak ele alındı ve hükümetten, muhalefetten, belediyelerden engellilere yönelik açıklamalar geldi, unutulmadıkları dillendirildi, vaatler ortaya konuldu. Hatta ‘hepimiz birer engelli adayıyız’ diyerek empatinin en yüksek seviyelere ulaştığını ortaya konan konuşmalar yapıldı. Ama konuya olan duyarlılığın ne derece samimi olduğunu rakamsal gerçekler ortaya koydu; Engellilerin temsil sorunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de diğer alanlarda olduğu gibi yetersiz bir durumu yansıtıyor. Meclis içindeki 600 milletvekilinin sadece 2’si engelli bireyleri temsil ediyor.

YETERSİZ TEMSİLİYET

Türkiye’de yaşayan engelli bireylerin kesin sayısına dair net bir araştırma olmamasına rağmen, önceki çalışmalara göre toplam nüfusun yüzde 10’dan fazlasının engelli bireylerden oluştuğu belirtiliyor. Bu geniş kesimin yaşamın çeşitli alanlarında karşılaştığı temsil sorunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de kendini gösteriyor; zira sadece 2 isim, milyonlarca engelli bireyi temsil etme sorumluluğunu taşıyor.

İKİ PARTİDEN İKİ VEKİL

27.Dönemde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görev alan engelli milletvekillerinin sayısı 4’tü. Bu dönemde, CHP’den Şafak Pavey, AK Parti’den Lokman Ayva ve Serkan Bayram ile Gelecek Partisi’nden Serap Yazıcı Buldan, engelli bireylerin temsilini üstlenmişti. Ancak, 28. Dönemde bu sayı 2’ye düştü. Meclis’te 600 milletvekilinin Türkiye’yi temsil ettiği bu dönemde, sadece Gelecek Partisi Antalya Milletvekili Serap Yazıcı Özbudun ve AK Parti İstanbul Milletvekili Serkan Bayram engelli vekil olarak görev yapıyor.

MİLYONLARIN SORUNLARI

Meclis çatısı altında yalnızca iki temsilcinin, milyonlarca engelli bireyin sesini taşıması, toplumsal katılım ve eşitlik açısından endişe yaratıyor. Engellilerin, mecliste doğrudan temsil edilmesi, onların günlük yaşam mücadelelerini anlama, haklarına daha etkili bir şekilde sahip çıkma ve toplumsal politika kararlarında söz sahibi olma açısından hayati bir öneme sahiptir. Ancak, mevcut durumda sadece iki kişinin bu sorumluluğu üstleniyor olması, engelli bireylerin çeşitli ihtiyaçlarını yeterince temsil etme konusunda sınırlamalara yol açabilir. Bu durum, toplumun engelli bireyleriyle ilgili politika ve karar alma süreçlerinde daha geniş bir katılımın teşvik edilmesi gerekliliğini bir kez daha gündeme getiriyor.

ARAŞTIRMALAR YETERSİZ

Türkiye’deki engelli sayısı net olarak bilinmese de bu konuda bazı detaylı olmayan araştırma sonuçlarından çıkan varsayımlar bulunmaktadır. 2002 yılında TÜİK tarafından engelli sayısının nüfusun yüzde 12,29’unu içerdiğini ifade etmiştir. Türkiye genelinde engelli bireylerin sayısını ve şehirlerdeki dağılımını tahmin eden en son çalışma 2011 Nüfus ve Konut Araştırması’dır. Araştırmada da sadece Türkiye’deki hanelerin yüzde 13’ü örneklem olarak seçilip incelenmiştir. Yine 2016 yılındaki Türkiye Sağlık Araştırması çalışması sonuçları da tam bir sayı vermemektedir. Bu çalışmaların Avrupa Ülkeleri ile kıyaslamasında Temel aktiviteler zorluğunu sürekli yaşayan kişiler kategorisinde Türkiye nüfusunun % 16,2’si bu kapsamda çıkmaktadır. Sağlık Bakanlığı bünyesinde hizmet veren Ulusal Engelli Veri Sistemi’ne Temmuz 2023 verilerine göre sistemde kayıtlı ve hayatta olan engelli sayısı 2 milyon 11 bin 905 kişi. Bu sayının; 1 milyon 414 bin 643’ü erkek, 1 milyon 97 bin 307’si kadın, 775 bin 12’si ise ağır engelliler oluşturuyor. Veri sistemine kaydı olmayan engelliler bu sayıya dahil değil.

EKSİK VE YETERSİZ

2016 yılındaki Türkiye Sağlık Araştırması sonuçları da tam bir sayı vermiyor. Bu çalışmaların Avrupa ülkeleri ile kıyaslamasında, temel aktivitelerde sürekli zorluk yaşayan kişiler kategorisinde Türkiye nüfusunun yüzde 16,2’sinin bu kapsamda olduğu biliniyor. Sağlık Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Ulusal Engelli Veri Sistemi’nin, Temmuz 2023 verilerine göre de, sistemde kayıtlı ve hayatta olan engelli sayısı 2 milyon 11 bin 905 kişi olarak veriliyor. Bu sayının içinde 1 milyon 414 bin 643 erkek, 1 milyon 97 bin 307 kadın ve 775 bin 12 ağır engelli bulunuyor. Ancak, veri sistemine kaydı olmayan engelliler bu sayıya dahiledilmiyor. Eksik ve yetersiz araştırmalar olsa da bu verilere göre Türkiye’de yaşayan engelli birey sayısı toplam nüfusun yüzde 10’undan fazlasını oluşturuyor.

Serap Yazıcı Özbudun

SERAP YAZICI ÖZBUDUN KİMDİR?

1962 yılında doğan Serap Yazıcı Buldan, 13 yaşında geçirdiği trafik kazası sonucunda görme yetisini kaybetti. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni kazandı ve 1984 mezun oldu. 1995 yılında doktorasını da tamamlayıp Hukuk Doktoru unvanını aldı. Günümüzde 28. Dönem Milletvekilliğini Gelecek Partisi Antalya Milletvekili olarak sürdürmektedir.

SERKAN BAYRAM KİMDİR?

Serkan Bayram, 1974 yılında Erzincan’ın Refahiye ilçesine bağlı Üçören köyünde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Bir yaşında iken meydana gelen bir tarla yangınında vücudunun büyük bir bölümü yandı; ellerini kaybetti. İlkokulu köyünde tamamladıktan sonra İstanbul’da öğrenimine devam etti. Yükseköğrenimini 1996 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamladı. Günümüzde 28. Dönem AK Parti İstanbul Milletvekili olarak görev almaktadır.