Diyabet 20 yılda yüzde 100 arttı!

Çağın hastalığı diyabet toplum sağlığını tehdit ediyor. Sağlıksız beslenme, hareketsizlik, şekerli yiyecek  içecek tüketimi, fazla kilo, endokrin bozucu ve kimyasallara maruz kalma nedeniyle 20 yılda diyabetli sayısının yüzde 100 arttığını belirten Acıbadem Kadıköy Dr. Şinasi Can Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Savaş Karataş “Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında diyabetli hasta sayısındaki artışta başı çekiyor. 2 kişiden birinin diyabet sorunu olduğundan haberi bile yok. Tanı almadıklarından, tedavi için ilaç kullanmayıp, sağlıksız yaşam alışkanlıklarına devam ettiklerinden hayati risklerinin çok büyük olduğunu bilmiyorlar” diyor.

Özellikle yazın aşırı sıcaklarında serinlemek amacıyla art arda içilen şekerli içeceklerin, ‘her şey dahil’ konseptindeki tatil köylerinde cezbeci binbir çeşit tatlıların ve karbonhidratlı yiyeceklerin diyabet hastalarının sağlığını çok ciddi tehlikeye attığını belirten Doç. Dr. Savaş Karataş, diyabette en sık yapılan ve tehlikeyi artıran 9 yaz hatasını anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.  

SU İÇİN

Sıcak hava terlemeyi artırdığından vücut sıvı ve minerallerinin önemli ölçüde kaybına yol açabilir. Diyabetli kişiler için doktorları aksini önermediği sürece kan şekerindeki tehlikeli dalgalanmaları önlemek için yeterli düzeyde sıvı almak, bu ihtiyacı çoğunlukla su içerek karşılamak çok önemli. Bol su içilmeli ve kan şekeri seviyesi düzenli olarak izlenmeli. Yaşlı kişilerde susama hissi baskılanmış olabilir. Özellikle sıvı kaybettirici etkisi olan ilaçları kullananlar çok daha dikkatli olmalı. 

İLAÇ, CİHAZ VE İNSÜLİNLERİ UYGUN KOŞULLARDA SAKLAYIN

İnsülin ve diğer diyabet ilaçları, kan şekeri ölçüm cihaz ve çubuğu sıcaktan etkilenir. Uygun koşullarda saklanmalı. Şeker ölçüm cihazları 40 derece üzerinde yanlış sonuç verebilir.

KAN ŞEKERİNİ DOĞRU ÖLÇÜN

Kan şekeri gölgeli, serin yerde ölçülmeli, ölçüm çubukları güneşe maruz kalmamalı. Vücudunuzun ıslak olması sonucu etkilediğinden deniz ya da havuzdan çıktıktan sonra parmaklar iyice kurutulmalı.

ÇIPLAK AYAKLA YÜRÜMEYİN

Diyabetli hastalar için sinir tutulumu varsa yürürken travmayı farketmemek sakıncalı. Gerekirse yumuşak terlik kullanılmalı. En ufak zedelenme ya da kızarıklığın büyük travmatik sonuçlara ilerleyebileceği bilinmeli bu nedenle çıplak ayakla yürünmemeli. Sıcak zemine yalın ayak basılmamalı.

ŞEKERLİ İÇECEKLER TÜKETMEYİN

Doç. Dr. Savaş Karataş “Aşırı sıcaklarda kurtarıcı gibi gözüken soğuk meşrubat, meyve suyu ya da diğer içecekler içerdikleri şeker yükü açısından, ‘diyet’ adı altında bile olsa gözden geçirilmelidir. Günlük içilecek suyun sağlıklı yeşilliklerle sabah 2-3 litre hazırlanması ve gün içesinde tüketilmesi iyi olur. Önceden hazırlanmış meyve suyu ve limonata, karbonhidrat açısından yüksek içerikli olabilir ve sakıncalıdır. Ayranın ise yağsız yoğurttan yapılmış olması gerekir ve bir kutusunun yaklaşık 80 kcal içerdiği unutulmamalıdır” diyor.

HİPOGLİSEMİ TERLEMESİNE DİKKAT

Hipogliseminin (kan şekerinin düşmesi) klasik semptomlarından biri olan terleme, yaz sıcaklarında ısıya bağlı terleme ile karıştırılabilir ve hipoglisemi daha zor ya da geç fark edilir. Bu nedenle kan şekerinin düşüp düşmediğinden emin olunmalıdır. Tatilde olsanız bile her zaman elinizin altında hızla emilen karbonhidrat içeren besin bulunmalıdır. 

AŞIRI HAREKETLİLİK ŞEKERİ DÜŞÜRÜR

Yaz aylarında aşırı hareket edebiliriz ve glikoz kaslarda tüketildiği için kan şekeri düşebilir. Yine yazın bir öğün ile diğeri arasında daha uzun aralıklar ve bir önceki öğünden çok daha fazla düşen kan şekeri ile farklı bir yaşam ritmi olabilir. Evden uzakta geçirilen bir tatil sırasında, yiyeceklerin kalitesi veya miktarı değişebilir ve kan şekeri yemek sırasında daha az yükselebilir ve/veya bir öğün ile diğeri arasında çok fazla düşebilir.

GÜNEŞTEN KORUNUN

Yazın yürüyüş yaparken veya havuz/deniz kenarında güneşlenirken güneş yanığına maruz kalabilirsiniz. Özellikle diyabetli kişilerde güneş yanığı vücudu daha fazla strese sokar ve kan şekeri düzeylerini yükseltebilir. Vücudunuzu yeterli miktarda süreceğiniz güneş kremi ile koruduğunuzdan emin olun ve koruyucu gözlük takmaya özen gösterin.

TATLI VE HAMUR İŞİNE HAYIR

‘Her şey dahil’ konseptiyle gidilen tatil köylerinde sınırsız ve birbirinden cezbedici görünen, iştah açan hamur işi, tatlı gibi besinler, yeni bir yer keşfettiğimizde oranın mutfağını kaçırmak istemediğimizde; ağır kalorili yiyecekleri tüketirken bir kez daha düşünelim ve çok sevdiğimiz tatil yerinin hastanesi ile kötü şekilde tanışmayalım! Doç. Dr. Savaş Karataş “Fazla yemek yiyip şeker düşürücü ilaç ya da insülin dozunu fazla almak çözüm olmayabilir, çünkü bu yemeklerde sadece şekere dönüşen karbonhidrat değil yağ ve diğer zararlı maddeler de bulunuyor. Üstüne üstlük diyabeti olduğunu bilmeyen ya da prediyabeti olan bir kişi için de bu tür gıdalar tehlike arz edebilir. Dolayısıyla tatili sağlıklı tamamlamak için ölçülü ve beslenme düzenine göre yemek yenilmelidir” diyor.

HÜSNİYE SEVAL ACUN