Dünya Türk somonu yiyor
Türk su ürünleri sektörü 2024 yılında ihracatta 2 milyar dolar barajını ilk kez aşarken, Türk somonu son 5 yılda ihracatını 17 kat artırarak büyük bir başarı hikayesi yazdı
Türk somonu üretimi 10 yıl önce 5 bin ton iken, bugün 100 bin tona ulaştı. Türk somonu üretim ve ihracat artış hızını korursa yakın gelecekte levrek ve çipurayı geçerek ihracatta liderliğe aday olduğunu ortaya koyuyor. Ege İhracatçı Birlikleri verilerine göre; Türkiye’nin Türk somonu ihracatı 2019’da 29 milyon dolarken, her yıl katlayarak 2024 sonunda 498 milyon dolara ulaştı. Rusya Federasyonu 356 milyon dolarla Türk somonu ihracatında açık ara liderliğini sürdürürken, Almanya’ya 36 milyon dolarlık, Vietnam’a 26 milyon dolarlık Türk somonu gönderdik.
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, sektör ve üniversite ortak çalışmalarıyla Türk somonu üretimi ve ihracatında büyük yol alındığını, ihracatın 2024’de yüzde 31’lik artışla 349 milyon dolardan 498 milyon dolara ulaştığını, 5 yılda Türk somonu ihracatının 17 kat artış gösterdiğini dile getirdi.
Sağlıklı beslenmenin her geçen gün değer kazandığına dikkat çeken Kızıltan, “Türk somonunun, omega-3 yağ asitleri açısından zenginliği, protein kaynağı olması gibi faktörler Türk somonuna ilgiyi artırıyor. Karadeniz’deki su ve iklim şartları somon yetiştiriciliği için ideal ve üretim artışını destekliyor. Somon yetiştiriciliği için kullanılan teknolojilerin gelişmesi ve modern tesislerin kurulması da üretim verimliliğini artıran etkenler arasında” diye konuştu.
Türkiye’de Türk somonu ihraç eden firma sayısının 60’ı aştığı bilgisini veren Kızıltan şöyle devam etti: “Türkiye’nin su ürünleri ihracatında büyük başarıya ulaşıldı. 2000’lerde 59 milyon dolar seviyesinde olan ihracat, 2024 sonunda 34 kat artışla 2 milyar 19 milyon doları geçti. Sektör olarak 2027 yılında hedefimiz 2,5 milyar dolara ulaşmak.”
2023 verilerine göre Türkiye’nin yıllık su ürünleri üretiminin 1 milyon tonu aştığının altını çizen Kızıltan, su ürünleri sektöründe modern tesis yatırımları ile önemli mesafe kat edildiğini vurguladı. Kızıltan, “Türkiye’de 556 bin ton su ürünü yetiştiricilikle elde edilirken, bu yöntem üretimin yüzde 55’ini oluşturuyor. Norveç yıllık 15 milyar dolarlık ihracat yapıyor. Türkiye olarak biz de bu seviyelere ulaşabiliriz” diyerek sözlerini noktaladı.
EGE BÖLGESİ LİDER
Su ürünleri ihracatında Ege Bölgesi liderliğini sürdürdü. Ege Bölgesi’nin su ürünleri ihracatı yüzde 15’lik artışla 1 milyar 127 milyon dolardan 1 milyar 292 milyon dolara yükseldi, su ürünleri ihracatının yüzde 64’ünü tek başına yaptı. Su ürünleri ihracatında levrek 570 milyon dolarla liderliğini sürdürdü. Levrek ihracatı 2023’e göre yüzde 10 arttı. Levrek ihracatında ilk üç ülke 126 milyon dolarla İngiltere, 85 milyon dolarla İtalya ve 84 milyon dolarla Hollanda.
En çok ihraç edilen ikinci balık ihracatını yüzde 22 artışla 417 milyon dolardan 508 milyon dolara çıkaran çipura. Çipura ihracatında sırasıyla 100 milyon dolarla İtalya, 75 milyon dolarla Yunanistan ve 72 milyon dolarla Hollanda var.
Orkinos ihracatı 2024’de yüzde 153’lük rekor artışla 51 milyon dolardan 129 milyon dolara çıktı. Orkinos ihracatımızın 99 milyon dolarlık büyük dilimi Japonya’ya yapılırken, Güney Kore 29 milyon dolarlık orkinos talep etti.
Alabalık ihracatı 117 milyon dolar, kaya levreği ihracatı 25,5 milyon dolar. Diğer su ürünleri ihracatı yüzde 16’lık artışla 181 milyondan 210 milyon dolara yükseldi. Almanya, 52 milyon dolarlık alabalık talebiyle birinci ülke olurken, Almanya’yı 18 milyon dolarla Rusya ve 9,5 milyon dolarla Hollanda takip etti.
