Ekonomiye dijital para dizaynı
Dijital paranın Türkiye ekonomisi üzerindeki potansiyel etkilerin değerlendiren Prof. Dr. Burhan Pektaş, Türkiye'nin dijital ekonomi stratejisinin önemli bir bileşeni olabilecek dijital liranın tanıtımını gerçekleştirmesi gerektiğini söyledi
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Burhan Pektaş, dijital paraya geçişin avantaj, dezavantaj ve ekonomideki etkilerini anlattı.
Dijital paranın hızla hayatımıza giren uygulama olduğunu belirten Prof. Dr. Burhan Pektaş, dijital ödeme sistemlerine geçişin artıları ve riskleri bulunduğunu vurguladı. Prof. Dr. Pektaş, dijital paraya geçmenin avantajlarını şöyle sıraladı: “Dijital para kolay, hızlı ve temassız işlemlerdir ve kullanıcı deneyimini geliştirir. Basım, dağıtım ve elleçleme gibi fiziksel nakitle ilişkili maliyetleri azaltır. Dijital işlemler takip edilebilir, dolandırıcılık, kara para aklama ve diğer yasa dışı faaliyetleri azaltır. Cep telefonları ve internet erişimi aracılığıyla banka hesabı olmayan veya yetersiz hesabı olan kişiler finansal hizmetlere erişir. İşlemler hızlanır, ödeme süreleri kısalır, ekonomik üretkenliği artırabilir.”
Dijital paraya geçmenin dezavantajları konusunda bilgi veren Prof. Dr. Burhan Pektaş, şöyle devam etti: “Dijital para işlemleri takip edilebildiği için veri gizliliği ve gözetim konusunda endişelere yol açar. Dijital cüzdanlar ve ödeme sistemlerini hedef alan bilgisayar korsanlığı, dijital hırsızlık ve siber saldırı riskini arttırır. Tüm bölgelerde mevcut veya güvenilir olmayabilen sağlam dijital altyapı gerektirir. Üstelik internet erişimindeki kesintiler, elektrik kesintileri veya sistem arızaları işlemleri durdurabilir. Yaşlı nüfus veya dijital cihazlara erişimi olmayanlar uyum sağlamayı zor bulabilir.”
Dijital para kullanımının etkilerine işaret eden Prof. Dr. Pektaş, “E-ticaretin artması ve nakit işleme maliyetlerinin azalmasıyla işletmelerin çalışma şeklini yeniden şekillendirebilir. Merkez bankaları para arzı üzerinde kontrole sahip olabilir, para politikasının uygulanmasını kolaylaştırır. Dijital cüzdanlar ve finansal teknoloji çözümleri öne çıktıkça geleneksel bankacılık hizmetlerine bağımlılık azalır’’ dedi.
DİJİTAL PARANIN GÜVENLİK RİSKLERİ
“Dijital paranın siber saldırılar, veri ihlalleri, sahtekarlık, teknik güvenlik açıkları gibi farklı yönden güvenlik riskleri bulunur” diyen Prof. Dr. Burhan Pektaş, şöyle devam etti: “Dijital ödeme sistemleri ve cüzdanlar, bilgisayar korsanlığı, kimlik avı ve kötü amaçlı yazılım saldırılarına karşı savunmasızdır. Kişisel ve finansal veriler tehlikeye girer ve bu da kimlik hırsızlığına, finansal kayıplara yol açabilir. Yetkisiz işlem ve dijital para birimlerinin sahtekarca kullanımı riskinin artmasına neden olur. Dijital platformların yazılımlarındaki hata ve kusur kötü niyetli kişiler tarafından istismar edilebilir. Bunlara karşı işletmelerin alabileceği önlemler var. Güçlü şifreleme, çok faktörlü kimlik doğrulama ve düzenli güvenlik güncellemeleri uygulamak. Çalışan personeli kimlik avı girişimlerini ve diğer siber tehditleri tanıma konusunda eğitmek. Güvenlik açıklarını belirlemek ve azaltmak için düzenli olarak güvenlik denetimleri ve risk değerlendirmeleri yapmak. Güvenli veri depolama çözümleri kullanmak ve veri koruma yönetmeliklerine uyumu sağlamak. Ayrıca siber olaylardan kaynaklanabilecek olası finansal kayıplara karşı korunmak için işletmeler siber sigorta yaptırmayı düşünebilirler.”
Prof. Dr. Pektaş, dijital paranın Türkiye ekonomisi üzerindeki potansiyel etkilerini değerlendirdi: “Türkiye'deki yeterli hizmet alamayan bölgelere finansal erişim sağlar, ekonomik katılımı artırabilir. Çevrimiçi işlemleri kolaylaştırır, e-ticareti ve dijital işletmeleri canlandırır. İşlemlerin takibi kolaydır, gayri resmi ekonominin boyutunu küçültür, vergi gelirlerini artırabilir. Merkez Bankası, para arzı üzerinde daha kesin kontrole sahip olabilir, ekonomik istikrarı iyileştirebilir. Ulusal dijital para birimi, yabancı dijital para birimlerine olan bağımlılığı azaltarak Türk lirasının istikrarına yardımcı olabilir.”
DİJİTAL PARA KULLANIMI NASIL GELİŞİM GÖSTEREBİLİR?
Prof. Dr. Burhan Pektaş, “Türkiye, dijital ekonomi stratejisinin önemli bileşeni olabilecek dijital liranın tanıtımını gerçekleştirmeli. Dijital altyapı iyileştikçe ve akıllı telefon penetrasyonu arttıkça, daha fazla işletme ve tüketici dijital ödemeleri benimser. Finansal teknoloji (fintech) sektörünün, dijital paraya göre uyarlanmış yenilikçi finansal çözümler sunarak genişlemesi beklenebilir. Güvenliği, tüketici korumasını ve finansal istikrarı sağlamak için dijital para birimleri ve ödeme sistemleri etrafında daha kapsamlı düzenlemeler beklenebilir. Dijital para, Türkiye'yi küresel dijital ekonomilerle daha yakından bütünleştirerek sınır ötesi işlemleri kolaylaştırabilir” şeklinde sözlerini tamamladı.
