Evrenin erken dönemlerine ışık tutan büyük adım
Dünyadan gözlemlenen dev bir radyo dalgası, evrenin erken dönemlerine dair ne gibi sırlar barındırıyor? Bu devasa jetin kaynağı, evrenin ne kadar uzağında?
Gökbilimciler, evrenin erken dönemlerine ait eşsiz bir keşfe imza atarak, çok uzaklarda bulunan bir kuasardan yayılan devasa bir radyo dalgası jetini tespit etti. Bu jet, evrenin tarihindeki en büyük radyo dalgası olarak kayıtlara geçti. Uluslararası teleskoplar, Samanyolu galaksisinin iki katı genişliğindeki bu radyo jetini gözlemleyerek, evrenin ilk 1 milyar yılına ait bir kuasardan yayılan olağanüstü radyo dalgalarını keşfetti.
EVRENİN ERKEN DÖNEMİNDEN DEVASA RADYO DALGASI
Perşembe günü yapılan açıklamada, gökbilimciler bu radyo dalgasının, evren tarihinin ilk dönemlerinde, yani Büyük Patlama’dan sadece birkaç yüz milyon yıl sonra yayıldığını bildirdi. Teleskoplar tarafından tespit edilen bu devasa radyo dalgası, bilim insanlarına, evrenin başlangıç yıllarına dair önemli veriler sağlıyor. Çalışma, Ulusal Bilim Vakfı (NSF) NoirLab'dan başyazar Anniek Gloudemans tarafından duyuruldu. Gloudemans, “Bu nesne, olağanüstü bir boyutta olduğu için, çok uzak olmasına rağmen onu Dünya'dan gözlemleyebiliyoruz,” dedi.
KUASAR VE RADYO DALGALARININ OLUŞUMU
Tespit edilen devasa radyo jetinin kaynağı, sadece birkaç yıl önce keşfedilen bir kuasar. Kuasarlar, kara deliklerin çevresindeki gaz ve tozdan oluşan galaktik çekirdeklerdir ve son derece parlak olmalarının nedeni, bu maddelerin kara deliğe düşerken açığa çıkardığı muazzam enerji miktarındadır. Gözlemlenen kuasar, evrenin şu anki yaşının sadece yüzde 9’una, yani 1,2 milyar yıl öncesine ait. Bu kuasarın kütlesi, güneşimizin 450 milyon katı kadar büyük bir kara deliğe sahip.
EVRENDE NADİR GÖRÜLEN BİR OLAY: RADYO DALGA JETLERİ
Radyo jetleri, kozmik komşuluğumuzda nadir görülen olaylar arasında yer alsa da, evrenin erken dönemlerinde bunların tespiti daha zordu. Büyük Patlama'nın ardından yayılan kozmik mikrodalga arka planı, uzak evrende bu tür jetlerin gözlemlenmesini engelliyordu. Ancak, son teknoloji teleskoplarla yapılan gözlemler, bu zorluğu aşarak bu olağanüstü radyo dalgasını ortaya çıkardı.
ULUSLARARASI GÖZLEMEVLERİNİN KATKISI
Bu devasa radyo dalgasının tespiti, Avrupa, Hawaii ve Teksas’taki gözlemevlerinin katkılarıyla gerçekleşti. Gözlemler, radyo jetinin en az 200 bin ışık yılı genişliğinde olduğunu ortaya koyuyor. Bu büyüklük, radyo dalgasının evrenin erken dönemlerinde ne kadar büyük ve güçlü bir enerji kaynağına sahip olduğunu gösteriyor.
YENİ BİR KOZMİK ANLAM KAZANIYOR
Bu keşif, evrenin erken dönemlerine dair yeni bir pencere açıyor ve radyo dalgalarının evrende nasıl yayıldığına dair önemli bilgiler sunuyor. Gökbilimciler, bu bulguların evrenin gelişimi ve yapısı hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir fırsat sunduğunu belirtiyorlar. Kuasarların ve radyo jetlerinin evrendeki rolünü daha iyi anlamak, kozmik olayların nasıl şekillendiğine dair daha geniş bir bakış açısı sağlayacak.
