Gerçek işsiz sayısı 2,9 milyon değil

DİSK-AR’ın ‘İşsizlik ve İstihdamın Görünümü’ raporu açıklandı. Raporda yer alan saptama ve değerlendirmeler şöyle:

“TÜİK’in Ekim 2023 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 11 Aralık 2023’te yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,5, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 21,3 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2023 Ekim ayında 2 milyon 961 bin oldu.

DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Ekim 2023’te 8 milyon 143 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e göre pandemi öncesinde, 2019 Ekim’de yüzde 13,5 olan dar tanımlı işsizlik Ekim 2023’te yüzde 8,5 olarak gerçekleşti. Ancak aynı yıllarda geniş tanımlı işsizlik yüzde 18,8’den yüzde 21,3’e yükseldi. Son 1 yılda geniş tanımlı işsiz sayısı 547 bin artarak 7,6 milyondan 8,1 milyona yükseldi. Covid19 salgını sonrası geniş tanımlı işsizlik oranı 2,5 puan, geniş tanımlı işsiz sayısı ise 7 milyon 731 bin kişi arttı.

Ekim 2023 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik yüzde 8,5 olarak açıklanırken zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 13,7; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 16,6 ve âtıl işgücü oranı ise yüzde 21,3 olarak açıklandı. Ekim 2019’da 298 bin olan zamana bağlı eksik istihdam sayısı, Ekim 2023’te 1 milyon 806 bin kişiye yükseldi. Ekim 2019’da 1 milyon 744 bin olan potansiyel işgücü sayısı ise Ekim 2023’te 3 milyon 375 bine yükseldi. TÜİK’in âtıl işgücü oranından hareketle yaptığımız hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Ekim 2023’te 8 milyon 143 bin olarak gerçekleşti.

Dünyada kadın işsizliği önemli toplumsal cinsiyet eşitsizliği göstergesi olmaya devam ediyor. Kadınların istihdama erişimi önemli kısıtlılıklar içeriyor. İstihdamda olan kadınların ise çalışma koşulları kötüye gidiyor. Dünya genelinde çalışma çağındaki kadınların yüzde 15’i, erkeklerin yüzde 10,5’i çalışmak istemesine rağmen iş bulamıyor. Bu göstergede fark yoksul ülkelerde kadınlar aleyhine daha da açılıyor. TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Ekim 2023’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7 iken kadınlarda yüzde 11,3 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik erkeklerde yüzde 16,6, kadınlarda ise yüzde 29,4 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark yaklaşık 13 puandır.

TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor.

Ekim 2023’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 2 milyon 961 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Ekim 2023 verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 360 bin civarındadır. Böylece Ekim 2023’te resmi işsizlerin sadece yüzde 12,2’si işsizlik ödeneği alabildi. 2,5 milyonu aşkın işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 87,8’nin işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor.”