'Haritacı ve Kâşif' Pîrî Reis'in dünya yolculuğu

Turgay Kılıç/YENİ İZMİR-Sabiha Gökçen’in belgeselinde kollarını sıvayan Çeliker, “Kendimi Sabiha Gökçen ile özdeşleştirmemin ve onunla ilgili yaptığım araştırmamda çok detaylara ulaştım. Sabiha Gökçen ile ilgili derin ve detaylı araştırmaların olmadığını gördüm. Kendimi de onunla özdeşleştirmiş bir kız çocuğu olarak ifade ediyorum. Araştırmalarımda gördüklerim ise Sabiha Gökçen’in belgeselini yapmaya değer bir kişilik olduğunun farkına vardım” dedi.

5 yıllık çalışmasında ‘Türk Kızı, Gök Kızı, Atatürk Kızı: Sabiha Gökçen’ belgeselini ciddi bir ekiple Rusya, Amerika, Fransa, Yunanistan ve Yugoslavya başta olmak üzere birçok ülkeden elde ettiği arşivlerle Türkiye Cumhuriyeti tarihi ve özelde havacılık tarihi ile Atatürk Türkiye’sinde, barış ile kadın temaları gözler önüne serildi. Yapımcı ve yazar Gülşah Çeliker, bu söyleşimizde Yeni İzmir Gazetesi’ne konuşarak “Bu belgeselin eksik kalmadığını düşünüyorum. 7 ayrı ülkede çekilen bu belgeselde Sabiha Gökçen’in tüm yönlerini ele aldık” dedi.

Atatürk olmasaydı…

Yapımcı Çeliker, Atatürk’ün olmadığı bir Türkiye’nin ve Sabiha Gökçen gibi diğer kahramanların var olamayacağının altını çiziyor. Araştırmasında ilk kadın pilotu Gökçen’den etkilenen Çeliker, “Bu araştırmamda Atatürk’e daha fazla hayran oldum. Atatürk’ün kadınlara seçme ve seçilme hakkını vermesindeki etkisinde kadının erkek kadar değerli ve eşit olmasını sağlıyor” diyerek kadının da her şeyi başarabileceğini aktardı.

Belgeselden kitaba

Yönetmen ve yazar Gülşah Çeliker, Denizbilimci Pîrî Reis’i de çalışmalarına ekliyor. Piri Reis’i konu almasında yüksek lisansını yurt dışında yaptığı dönemlerde ‘Uluslararası Piri Reis Sempozyumu’nda Prof. Dr. Celal Şengör ile karşılaşması sonrasında aynı sempozyumda karşılaştığı New Yorklu Prof. Svat Soucek’in “Siz Türklerin Atatürk ve Pîrî Reis’e hâlâ borcunuz var. Belki sen onun hakkında sadece 1513 haritası değil, kapsamlı bir biyografik belgesel de yaparak bu borcu ödersin” sözleriyle çalışmalarını hızlandırdı ve kitabın araştırmalarına başladı.

Kitabın araştırmaları için yurt dışına çıkarak birçok farklı ülkeyi ziyaret eden ve arşivleri kovalayan Çeliker, “Bana ‘Atatürk ve Pîrî Reis’e borcunuz var’ diyen Prof. Soucek hocamın etkisinde kalarak yola çıktım. Kendisi de bu kitapta ilk taslağı yazarak destek olmuştur. Ben burada bir misyon aracı görevi görüyorum” dedi.

‘Bizim bir Pîrî Reis müzemiz yok’

Yönetmen Çeliker, araştırmaları esnasında gerçekleştirdiği Avrupa gezilerinde tarihte önemli yerler edinmiş kişilerin bireysel arşivleri ve müzelerinin olduğuna dikkat çekerek “Biz kendi insani değerlerimizi, kahramanlarımızın değerini bilmiyoruz. Bir toplumun hafızası rol modeller ile gelişir. Avrupalılar kendi kahramanlarını çok iyi sergiliyor. Ve bu kahramanların heykellerini, arşivlerini her gittiğiniz yerde bulabiliyorsunuz. Ve biz millet olarak denizde çok eksiklerle ilerliyoruz” dedi.

Kadın olarak Türkiye’de eserler ortaya koymanın zorluğuna da dikkat çeken Çeliker, “Kadına şiddet konularına evrilmemi isteyenler oluyordu. Bir kadının neleri başaracağını gösteren bir çalışma yaptım zaten” diyerek önündeki Sabiha Gökçen belgeselinin DVD’sini işaret ediyor.

Türkiye’nin önemli denizbilimcisi Pîrî Reis’i kaleme almasıyla birçok yeni bilgilere ulaşarak “Bu araştırmada çok fazla bilgilere, kaynağa ulaştım. Derya deniz bilgi oluştuğunu görünce artık yazmam gerektiğini belirttim. Ve tüm dünyanın ilerlemesinin tek sebebinin denizleri fethetmek olduğuna kanaat getirdim” dedi. Yazar Çeliker, ‘Haritacı ve Kâşif’ kitabında önemli deniz bilimci Pîrî Reis’in maceralı yaşamını ve Amerika’nın kâşifi, Kristof Kolomb’un haritasını da alarak yaptığı dünya haritalarını ve Akdeniz portoları, Kitab-ı Bahriye’si ile global başarılarını tarihi roman ile anlatıyor.

Heyecanlı serüven

Bir Akdeniz romanı ‘Haritacı ve Kâşif’ Pîrî Reis ve Kolomb’dan gizli kalmış bir Akdeniz hikâyesini konu alıyor. Denizbilimci Pîrî Reis’i konu alan ve maceralı bir yaşamı öne süren kitapta Kristof Kolomb’un haritası da kullanıldı. Gerçek kaynaklardan esinlenerek yapılan araştırmaya da dikkat çeken Çeliker, senaryo dilinde ele alınan kitabın 10 yıllık global bir belgesel çalışmasının ilk aşaması olarak Pîrî Reis’in gözünden dönemin Türk / Osmanlı İmparatorluğunun zirve döneminde yaşananlar ifade ediliyor.

Pîrî Reis’in bir Müsevi kız ile aşkının da konu edildiği romanda İtalya, İspanya ve Portekiz ülkelerindeki gelişmeler gerçek bilgi ve belgelere dayanarak anlatılıyor. Piri Reis’in kapsamlı dünya haritalarının da gizemini çözülüyor.