Hava durumu gençlerin ruh sağlığını tehdit ediyor!
Soğuk hava depresyona, sıcak hava dikkat dağınıklığına mı yol açıyor? İklim değişikliği gençlerin ruh sağlığını nasıl etkiliyor? Aşırı hava koşulları beynimizde hangi süreçleri tetikliyor?
Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü (ISGlobal) öncülüğünde yürütülen yeni bir araştırma, hava koşullarının gençlerin ruh sağlığı üzerindeki etkilerini ortaya koydu. Çalışmaya göre, Hollanda’da uzun süre soğuk havaya maruz kalan ergenler ve genç yetişkinlerde anksiyete, depresyon ve içe kapanma gibi içselleştirme sorunlarının daha yaygın olduğu belirlendi. Öte yandan, İspanya’da yüksek sıcaklıkların dikkat problemleriyle ilişkili olduğu tespit edildi.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ RUH SAĞLIĞINI TEHDİT EDİYOR
Araştırma, 2015-2022 yılları arasında Hollanda’da yaklaşık 3.900, İspanya’da ise 900 ergeni kapsadı. Gençlerin bildirdiği psikiyatrik semptomlarla, bu semptomların görülmesinden önceki üç gün ile iki aylık süreçteki hava durumu arasındaki bağlantılar incelendi. ISGlobal’de doktora öncesi araştırmacı ve çalışmanın başyazarı Esmee Essers, elde edilen bulguların iklim değişikliği nedeniyle artan sıcaklıkların gençlerin ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceğini gösterdiğini ifade etti.
Euronews Health’e konuşan Essers, “Gelişim çağındaki bireylerin ruh sağlığının iklim değişikliğinden nasıl etkilendiğini anlamak büyük önem taşıyor” dedi. Ancak araştırmacılar, sıcaklık ve ruh sağlığı arasında doğrudan bir nedensellik ilişkisi kurulamadığını, yalnızca iki faktör arasında bir bağlantı tespit edildiğini vurguladı.
AŞIRI HAVA KOŞULLARI BEYNİ NASIL ETKİLİYOR?
Bilim insanları, aşırı hava koşullarının vücudun sabit bir iç sıcaklık sağlama yeteneğini bozabileceğini ve bunun da stres ile enflamatuar süreçleri tetikleyerek belirli zihinsel sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirtiyor.
İklim değişikliği ve ruh sağlığı arasındaki ilişkiyi inceleyen diğer araştırmalar da benzer sonuçlar ortaya koydu. İsviçre’de yapılan 45 yıllık bir araştırmaya göre, ortalama günlük sıcaklıktaki her 10°C'lik artış, ruhsal bozukluklar nedeniyle hastaneye yatış oranlarını %4 oranında artırdı. Ayrıca, The Lancet Planetary Health dergisinde yayımlanan 2023 tarihli bir inceleme, yüksek sıcaklıkların ve ani hava değişimlerinin intihar vakaları, akıl hastalıkları nedeniyle hastaneye yatışlar ve genel halk sağlığı üzerinde olumsuz etkilerle ilişkili olabileceğini ortaya koydu.
SICAK HAVA VE SALDIRGANLIK ARASINDAKİ BAĞLANTI ZAYIF KALDI
Araştırmanın bazı bulguları ise şaşırtıcı oldu. Londra Imperial College'da doktora sonrası araştırmacı olan ve 2023 tarihli incelemenin başyazarlığını yapan Rhiannon Thompson, yeni çalışmanın sıcaklık ile saldırganlık arasında bir bağlantı bulamadığını belirtti. Oysa önceki araştırmalar, sıcak hava dalgaları sırasında şiddet suçlarında artış yaşandığını göstermişti.
Bu durumu değerlendiren Essers, İspanya’daki sıcaklıkların bireyleri saldırganlığa yönlendirecek düzeyde aşırı olmadığını belirtti. Ayrıca, araştırmacılar, Hollanda’daki sıcak havalar ya da İspanya’daki soğuk havalar ile ruh sağlığı arasında anlamlı bir ilişki tespit edemediklerini ifade etti. Bunun, her iki ülkedeki hava koşullarının genel yapısıyla ilgili olabileceği düşünülüyor.
KLİMANIN ETKİSİ BEKLENENDEN FARKLI ÇIKTI
Çalışmada dikkat çeken bir diğer sonuç ise klimanın etkisine dair oldu. İsviçre'deki uzun vadeli çalışmayı yöneten Bern Üniversitesi'nden Psikiyatri Profesörü Dr. Thomas Müller, İspanya’da klima kullanımının sıcak hava dalgalarının olumsuz etkilerini dengeleyemediğini belirtti. Müller, psikiyatri hastanelerinde genellikle soğutma önlemleri alınmasını önerdiğini, ancak insanların dışarıda vakit geçirdiği için sıcaklığın etkisini hissetmeye devam ettiğini söyledi.
Araştırmanın bazı sınırlamaları olduğu da vurgulandı. Örneğin, gençlerin ruh sağlığı semptomlarına ilişkin verilerin annelerinden alınmış olması, doğrudan psikiyatrik tanılar veya bireylerin kendi bildirimleri kadar güvenilir olmayabilir. Ayrıca, araştırma sonuçlarının farklı coğrafi bölgelerde aynı şekilde geçerli olup olmadığı bilinmiyor.
Ancak uzmanlar, genellikle yüksek sıcaklıklar ve şiddetli ruh sağlığı sorunları üzerine yoğunlaşan araştırmaların aksine, bu çalışmanın soğuk havanın etkilerini de ele alması açısından önemli olduğunun altını çiziyor.
