İsrail devleti ne zaman ve nasıl kuruldu? Bugünlere nasıl gelindi?

Tarih Öncesi: 1947'ye Giden Yol
İsrail, tarihi ve dini olarak önemli bir bölge olan Filistin topraklarında kurulmuştur. Bu topraklar, uzun yıllar boyunca farklı imparatorlukların kontrolü altında kalmıştır. 19. yüzyılda, Siyonizm hareketi, Avrupa'daki Yahudi diasporasının Filistin'e dönüşünü teşvik etmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Siyonist liderler, bu toprakların Yahudilerin tarihi vatanı olduğuna inanarak, buraya yerleşmeyi hedeflemişlerdir.

Bölgedeki Değişim: Birinci Dünya Savaşı ve Sonrası
Birinci Dünya Savaşı sırasında, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşüyle birlikte, Filistin bölgesi Britanya'nın kontrolüne geçti. 1917'de yayınlanan Balfour Deklarasyonu, Britanya hükümetinin Filistin'de bir "Yahudi ulusal yurdunun" kurulmasını desteklediğini belirtti. Bu durum, Yahudi göçünü hızlandırdı ve bölgedeki Arap nüfusla gerginlikleri artırdı.

Birleşmiş Milletler Kararı: 1947
İkinci Dünya Savaşı'nın ardından, 1947'de Birleşmiş Milletler, Filistin'in iki devlete bölünmesini öneren bir planı kabul etti. Bu plana göre, bölge Yahudi ve Arap devletleri olarak ikiye ayrılacaktı. Ancak, bu plan Arap ülkeleri tarafından reddedildi ve gerilimler daha da arttı.

İsrail'in Kuruluşu: 14 Mayıs 1948
14 Mayıs 1948'de, David Ben-Gurion liderliğindeki İsrail Millî Konseyi, İsrail Devleti’nin kuruluşunu ilan etti. Bu tarih, İsrail’in bağımsızlık günü olarak kabul edilir. Hemen ardından, komşu Arap devletleri (Mısır, Ürdün, Suriye, Irak ve Lübnan) yeni kurulan devlete saldırarak İsrail-Arap Savaşı'nı başlattı.

İlk Savaş ve Toprak Genişlemesi
1948-1949 yılları arasında süren savaşta, İsrail, Birleşmiş Milletler’in önerdiği sınırların ötesine geçerek toprak kazançları sağladı. Savaşın sonunda, İsrail, Filistin topraklarının yaklaşık %78'ini kontrol eder hale geldi. Bu süreçte, yaklaşık 700.000 Filistinli Arap, yerlerinden edildi veya kaçmak zorunda kaldı; bu durum "Nakba" (Büyük Felaket) olarak anılmaktadır.

Sonraki Çatışmalar ve Toprak İhtilafları
İsrail’in kuruluşunu takip eden yıllarda, bölgedeki gerginlikler azalmadı. 1967'de gerçekleşen Altı Gün Savaşı, İsrail'in daha fazla toprak kazanmasına neden oldu. Bu savaş sonucunda, Batı Şeria, Gazze Şeridi, Golan Tepeleri ve Sina Yarımadası gibi stratejik bölgeler İsrail'in kontrolüne geçti. Ancak bu toprakların statüsü hala tartışmalı bir konu olmaya devam etmektedir.

Oslo Anlaşmaları ve İki Devletli Çözüm Üzerine Tartışmalar
1990'ların başında, İsrail ve Filistinli liderler arasında yapılan Oslo Anlaşmaları, iki devletli çözüm umudunu yeşertti. Ancak, bu süreçteki müzakereler pek çok sebep nedeniyle çıkmaza girdi.

Günümüzdeki Durum: Sürdürülen Çatışmalar
Günümüzde, İsrail’in kontrol ettiği topraklar üzerindeki çatışmalar sürmektedir. Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nde yaşayan Filistinlilerin durumu, uluslararası kamuoyunun dikkatini çeken bir mesele haline gelmiştir. Aynı zamanda, İsrail’in yerleşim politikaları, uluslararası hukuka ve Birleşmiş Milletler’in kararlarına aykırı olarak eleştirilmektedir.

Sonuç: Tarihin Akışı ve Gelecek
İsrail’in kuruluşu ve toprak kazanımları, sadece bölgedeki değil, dünya genelindeki siyasi dinamikleri de etkilemiştir. Filistin sorunu, uluslararası ilişkilerin merkezinde yer alan bir konu olmaya devam etmektedir. Çatışmalar ve barış çabaları, bu tarihi topraklar üzerindeki hak talepleriyle karmaşık bir yapı sergilemektedir. Gelecek, bu toprakların sahipleri arasında adalet ve barış arayışının nasıl şekilleneceği ile belirlenecektir.