İyot eksikliği

1. İyot, vücut için neden önemlidir?
İyot minerali, vücutta birçok önemli görev üstlenir. Özellikle tiroid hormonlarının yapımında rol alır. Tiroid hormonları, vücutta birçok biyokimyasal reaksiyonu düzenler, protein sentezi gibi önemli işlevleri yerine getirir. Bu nedenle, tiroid hormonlarının yapı taşı olan iyotun yeterli alımı, normal büyüme ve gelişme için gereklidir. Ayrıca, gebelik sırasında iyot eksikliği, anne karnındaki fetüsün ve bebeklerin iskelet ile merkezi sinir sisteminin sağlıklı bir şekilde gelişimini etkileyebilir.

2. Sağlıklı bir kişinin vücudunda ne miktarda iyot bulunmalıdır?
İnsan vücudunda yaklaşık olarak 15-20 mg iyot bulunur. Sağlıklı bir erişkinin vücudundaki iyotun büyük bir kısmı tiroid bezi tarafından depolanır. Günlük olarak alınması gereken iyot miktarı ise çocuklarda 90-120 mikrogram, yetişkinlerde 150 mikrogram ve hamile ya da emziren kadınlarda yaklaşık 250 mikrogramdır.

3. İyot eksikliğinin nedenleri nelerdir?
İyot eksikliği genellikle beslenme yoluyla yeterince iyot alınamaması sonucu ortaya çıkar. Özellikle deniz ürünleri gibi doğal olarak iyot içeren besinlerin tüketilmemesi veya içme suyunda yeterli miktarda iyot bulunmaması durumlarında iyot eksikliği gelişebilir. Ayrıca, bazı guatrojen adı verilen maddelerin tiroid bezine iyodun taşınmasını engellemesi veya lityum içeren bazı ilaçların kullanımı da iyot eksikliğine neden olabilir.

4. İyot eksikliğinin belirtileri nelerdir?
İyot eksikliğinin belirtileri arasında boyunda şişlik (guatr), cilt kuruluğu, üşüme, titreme, sürekli yorgunluk, kabızlık, kolesterol yüksekliği, kilo alma, unutkanlık, depresyon, kas gücünde azalma ve saç dökülmesi yer alabilir.

5. İyot eksikliği hangi hastalıklara neden olur?
İyot eksikliği, hamilelikte fetal gelişimde bozukluklara, düşüklere ve ölü doğumlara neden olabilir. Çocukluk döneminde iyot eksikliği, zeka geriliği ve bilişsel fonksiyonlarda bozulmalara yol açabilir. Yetişkinlerde ise guatr başta olmak üzere tiroid hastalıkları ve tiroid kanseri riskini artırabilir.

6. İyot yetersizliğini önlemek için neler yapılabilir?
İyot eksikliğini önlemek için iyotlu tuz kullanımı önemlidir. Ayrıca, balık gibi deniz ürünlerinin ve iyot içeren sebzelerin düzenli olarak tüketilmesi iyot alımını artırabilir. İyot takviyeleri de iyot eksikliğini önlemede kullanılabilir.

7. İyot eksikliğini tamamlamak için neler yapılabilir?

Öncelikle iyot içeren besinleri düzenli olarak tüketmek önemlidir. Bunlar arasında deniz ürünleri, özellikle balık, karides, istiridye ve deniz yosunları bulunur. Ayrıca derin deniz balıkları olan mezgit ve ton balığı da iyot açısından zengindir. Bununla birlikte, süt, yumurta, et gibi deniz mahsullerine göre daha az iyot içeren gıdalar da tüketilmelidir.

Beslenme programınızda yer alması gereken diğer iyot kaynakları arasında ıspanak, şalgam, pazı, kabak, sarımsak ve kuru fasulye gibi sebzeler bulunur. Bunlar günlük diyette düzenli olarak yer almalıdır.

İyot eksikliğini tamamlamak için besinleri doğru şekilde hazırlamak da önemlidir. İyot içeren besinlerin taze ve doğal halleri tercih edilmelidir. Ayrıca, aşırı kaynatma veya kızartma gibi işlemlerden kaçınılmalıdır, çünkü bu işlemler iyot içeriğini azaltabilir.

İyot eksikliği teşhis edilen bireylerin “guatrojen besinler” olarak adlandırılan bir grup besinden kaçınmaları da önerilir. Bu besinler arasında brokoli, karnabahar, brüksel lahanası, turp, şalgam, lahana, karalahana, ıspanak, tatlı patates, soya sütü ve soya fasulyesi gibi yiyecekler bulunur. Bu besinler tiroid hormonlarını etkileyebilecek maddeler içerebilir, bu nedenle iyot eksikliğini daha da kötüleştirebilirler.

HABER MERKEZİ