İzmir'de bin 800 yıllık tarihi lahit bulundu

İzmir'in Selçuk ilçesinde, Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı kazılarında M.Ö. 3. yüzyıla ait bir lahit keşfedildi.

Bulunan lahitin, Romalı bir gladyatör olan 'Euphrates'le ilişkilendirildiği ve M.S. 5. yüzyılda tekrar kullanılarak içerisine 12 iskelet konulduğu belirtiliyor. Kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle ve çeşitli kurumların desteğiyle Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinan Mimaroğlu başkanlığında sürdürülüyor.

ÜÇ HAÇ KABARTMASI DA BULUNDU

Kazı ekibi, son olarak Roma dönemine ait bir lahit buldu. Doç. Dr. Ertan Yıldız tarafından yapılan epigrafik çalışmalarda, lahit üzerindeki epik kitabelerin yanı sıra, iç tarafında M.S. 5. yüzyıla ait üç haç kabartması da bulundu. Lahit, İstanbul'daki imparatorluk lahitleri, Marmara Adası ve Suriye'deki benzerleri ile karşılaştırıldığında, milattan önce 3. yüzyıldan günümüze ulaştığı düşünülüyor.

“ROMALI BİR GLADYATÖRE AİT”

Doç. Dr. Sinan Mimaroğlu, kazılar sırasında ilginç bulgulara rastlandığını, özellikle toprağın 20 santim altında bir su kanalı ve mozaiklerin yanı sıra, üç lahit formunda mezarın bulunduğunu ifade etti. Ayrıca, lahit içerisinde toplu bir gömünün olduğunu belirtti. Mimaroğlu, “Lahit bir Roma lahiti. Üzerinde de çok güzel bir epik kitabe bulunmakta. Romalı bir gladyatöre ait. Hristiyanlık döneminde iç tarafına üç tane haç kabartması yapılarak tekrardan kullanılmış” diye konuştu.

“ÇALIŞMALARIMIZ DEVAM EDİYOR”

Kazılarda, lahitin 5. yüzyılda oyulmuş haçlarının 7. ve 8. yüzyılda buraya yerleştirilmiş olabileceği düşünülüyor. Doç. Dr. Mimaroğlu, lahitin, Jüstinyanus sonrası dönemde alt tabadaki mozaiğin kırılarak buraya konulduğunu arkeolojik verilerle kanıtladıklarını açıklayarak, “M.S. 5. yüzyıl evresinde de kilise planı için farklı bir kurgu var. Bizim bu sene yaptığımız çalışmalar bu kurguya yönelik planların ortaya çıkarılmasıdır. Çalışmalarımız devam etmekte ve önemli veriler var. Kilise içindeki gömüler özellikle üst sınıfın veya ruhban sınıfı olarak tabir edeceğimiz insanların konulduğu yerler olması lazım. Çünkü normal bir insanın kilise içinde özellikle haç kol içinde özenli bir mezara konulması düşünülemez” dedi.

“MARMARA ADASI'NDA ÖRNEĞİ ÇIKMIŞ”

Mezarların içindeki haç kabartmalarının, genellikle İstanbul’daki imparatorluk lahitlerinde görülen haçlı lahit örneklerine benzerlik taşıdığı, ancak daha kaliteli malzemeden yapıldıklarını ifade eden Mimaroğlu, “Haçlı lahit örneklerini genellikle İstanbul'da bulunan imparatorluk lahitlerinde görüyoruz ama bundan daha kaliteli malzemeden yapıldıklarını biliyoruz. Bu lahitin benzeri Marmara Adası'nda örneği çıkmış. Bir de Suriye'de var ama haç şekilleri farklı. Yayın çalışması için paralel örneklerini taramaya devam ediyoruz” diye konuştu.

“YUNAN ARKEOLOG SOTERİOU TARAFINDAN BAŞLANDI”

İzmir’in erken dönemlerinden itibaren ilk Efes’e dair veriler de elde edildiğini belirten Mimaroğlu, “Milattan Önce ikinci bin yıl, İlk, Orta ve Son Tunç Çağlar'ına ait seramiklerimiz var. Biz bu seneki çalışmalarımızı Aziz Yuhanna Kilisesi'nde Güney Haç kolunda yaptık. Kilisenin ilk kazıları 1921-1922 yıllarında Yunan Arkeolog Soteriou tarafından başlandı. 2020 yılından itibaren benim başkanlığımda da sürüyor” dedi. 

“MERMER BİR DÖŞEME ORTAYA ÇIKTI”

Mimaroğlu, lahitin yer aldığı kilisenin tarihine de değinerek, yapının zamanla daha büyük bir ahşap çatılı bazilikaya ve ardından 1. Jüstinyanus döneminde kubbeli hac planlı bir kiliseye dönüştüğünü aktardı. Mimaroğlu, kilise içindeki gömülerin, üst sınıfa ait bireylere ait olabileceği vurgulayarak, “Bu sondajlar sırasında ortaya çıkardığı keşifler sonucu bir takım veriler almış. Bir bu verileri teyit etmek için daha geniş bir alanda kazı yaptık. Mermer bir döşeme ortaya çıktı. En üst kısımda yer alan mermer zemin döşemesi 1. Jüstinyanus dönemine yani 6. yüzyıla ait zemin döşemesidir. Bu sene ortaya çıkanların ise 5. yüzyıla ait zemin döşemesi olduğu kanıtlanmıştır” şeklinde konuştu.