Kazalara neden olan gizli tehlike: Yol hipnozu!
Trafikte herhangi bir sorun olmaksızın gerçekleşen kazaların ardında sıklıkla göz ardı edilen bir durum yatıyor olabilir: Yol hipnozu. Uzmanlar, özellikle duran araçlara yüksek hızla yapılan çarpmaların temelinde bu hipnotik halin etkili olabileceğine dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, sürücülerin gözleri açık şekilde yola bakarken bilinçlerinin bambaşka bir konuya kayabileceğini belirterek, “Sürücünün gözleri açıktır, yola bakar. Beyin bir taraftan yaptığı işi otomatik olarak gerçekleştirmeye devam eder, yani görsel uyaranları algılayıp doğru eylemleri yapar. Diğer taraftan hipnotik etki ile bilinçli zihin, sürüşten tamamen farklı bir konuya odaklanır” dedi.
FARKINDA OLMADAN TRANSA GEÇMEK MÜMKÜN
Yol hipnozunun özellikle uzun ve monoton seyahatlerde fark edilmeden ortaya çıktığını vurgulayan Öztekin, bu durumun tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlık değil, belirli koşullar oluştuğunda herkesin yaşayabileceği doğal bir süreç olduğunu dile getirdi.
Hipnotik etkinin insan doğasında bulunduğunu ifade eden Öztekin, “Her insanın yaşamı boyunca defalarca ve genellikle de farkına varmadan yaşadığı bir süreçtir. Bu nedenle ‘ben hiç bir zaman hipnoza girmem’ iddiasında bulunanların bu iddiası yanlış ve anlamsız bir iddiadır” dedi.
SÜRÜCÜ FARKINDA OLMUYOR
Özellikle araç sürücülerinin etkilenmesinin daha kritik olduğunu belirten Öztekin, yolcuların da bu durumu yaşayabileceğini ancak sürücülerde hayati risk oluşturduğunu söyledi: “Özellikle duran araçlara yüksek hızlarla çarpılmasının en büyük sebeplerinden bir tanesi yol hipnozudur. Aniden karşıma çıktı, görmedim gibi söylemler aslında yol hipnozu sebebiyledir.”
YOL AÇIK AMA ZİHİN BAŞKA YERDE
Yapılan araştırmalara göre sürücüler, yolculuğun yaklaşık 2,5 saat sonrasında hipnotik etkiye giriyor. Bu sırada araç kullanımı devam etse de yola karşı farkındalık ciddi şekilde azalıyor. Öztekin, bu süreci şöyle anlatıyor: “Sürücü transa girdiği için araç kullanımına devam etse bile yol farkındalığı yok denecek kadar azalır ve yola karşı bir duyarsızlık başlar. Hipnotik etki ile gözler açık, zihin kapalı durumu oluşur. Kişi bu süreci hatırlamaz. Bu süreçte kişi muhakeme ve hafıza kaybı da yaşayabilir. Bu durum ‘gözü açıkken uyumak’ şeklinde de tanımlanır.”
YOL ÇİZGİLERİNE DEĞİL, FARKLI UYARANLARA BAKIN
Sürücülerin yol hipnozuna karşı bilinçli şekilde önlem almasının önemine dikkat çeken Öztekin, “Bu nedenle sürücü hem kendisini hem de diğer araç ve insanları tehlikeye atarak ölümlü kazalara sebep olabilmektedir. Uzun yolculuklarda ve gece yolculuklarında daha sık görülür. Uzun yolların benzer yapıları, sürücüyü gözleri açık bir trans durumuna sokar. Otomatik vitesli araç sürücüleri bu durumu daha çok yaşayabilir” dedi.
Uzun yola çıkacak sürücüler için önerilerde bulunan Öztekin, şu önlemlerin alınabileceğini söyledi:
- Yorgun ve uykusuzken yola çıkılmamalı, en az 5 saat uyku alınmalı.
- Araç içi sıcaklık dengelenmeli ve havalandırma sağlanmalı.
- Bol sıvı tüketilmeli, sürüş sırasında sakız çiğnemek etkili olabilir.
- Aynı ritimde müziklerden kaçınılmalı.
- Her 2 saatte bir mola verilerek çay veya kahve içilmeli.
- Araçta yolcu varsa dikkat dağıtmadan farklı konularda sohbet edilmeli.
- Sürekli aynı noktaya değil, yol kenarındaki ağaçlar, trafik levhaları gibi farklı uyaranlara bakılmalı.
