Neden idrar kaçırılır?

Ani idrar yapma ihtiyacı, gece idrara kalkma ve hafif sızıntı şikayetleriyle başlayan “idrar kaçırma” zamanla kronik pelvik ağrısına ve idrar yolu enfeksiyonlarına doğru ilerleyen önemli sorun. Erkeklerde yüzde 3-5 civarında teşhis edilen idrar kaçırma kadınlarda 8-10 kat daha fazla görüldüğü için kadın hastalığı olarak nitelendiriliyor. Ülkemizde kadınların yüzde 30-35’inde görülen idrar kaçırma hayat kalitesini ciddi boyutlarda düşürebiliyor. Öyle ki kadınlar sosyal ortamlara katılmaktan, gülmek veya kahkaha atmaktan, öksürmekten ve hapşırmaktan çekinir hale geliyor.  Yaz aylarında daha çok sıvı tüketilmesi, kafein ve alkol tüketiminin artışı, fiziksel aktivitelerin yoğunlaşması ile havuz ve deniz gibi idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilecek etkenler, kadınlarda idrar kaçırma sıklığını arttırıyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Özgüç Takmaz, idrar kaçırmanın gelişimi tamamen önlenemese de risk faktörlerinin azaltılabileceğine dikkat çekerek, “Ağır nesneleri kaldırmamak, sigara, kafein ve alkolden uzak durmak, pelvik kaslarını güçlendiren kegel egzersizi yapmak, alınacak olan önlemlerin en başında yer alıyor” diye konuştu.  

Doç. Dr. Özgüç Takmaz, tedavinin hastanın durumu ve hangi tipte idrar kaçırma sorunu olduğuna bağlı planlandığını belirterek, “Tedavi sonrası hastalar eski aktif yaşamlarına dönebiliyor” dedi.

İdrar kaçırmanın birçok farklı tipi mevcut.  Öksürme, hapşırma, gülme veya kahkaha atma, egzersiz yapma ve ağır bir şey kaldırma gibi etkenlerde oluşan idrar kaçırma “stres tipi” olarak tanımlanıyor. Ani ve güçlü idrar yapma ihtiyacı hissedilmesine ve tuvalete yetişemeden idrar kaçırılmasına “acil idrar kaçırma” deniliyor. Hem stres hem de acil idrar kaçırmanın birlikte olduğu durum “karışık” tipi oluşturuyor. Mesane tamamen boşaltılamadığı için aşırı dolup taşması sonucunda meydana gelen idrar sızıntısı “taşma tipi”, genelde idrar yolu enfeksiyonu ile oluşan “geçici idrar kaçırma.” 

Kadınlarda idrar kaçırmanın erkeklerden daha sık görülmesinin pek çok nedeni olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Özgüç Takmaz, başlıca etkenleri şöyle özetliyor:
•    Kadınlarda mesane ile idrarın yapıldığı delik arası erkeklere göre kısa. 
•    Hamilelikte büyüyen rahim, mesaneye baskı yapıyor ve pelvik taban kaslarını zayıflatıyor. Normal doğum pelvik taban kasları ve sinirlerini zedeleyerek idrar kontrolünü azaltıyor. Bu durum normal doğum yapan her kadında idrar kaçırma gelişeceği anlamına gelmiyor. 
•    Menopoz sonrası östrojen seviyelerinin düşmesi, pelvik dokuların ve genital bölge dokularının incelmesine ve zayıflamasına neden oluyor. 
•    Kadınlarda daha yaygın görülen stres ve kaygı mesane kaslarının kasılmasına yol açarak idrar kaçırmayı tetikleyebiliyor. 

İdrar kaçırma sorunu ilk dönemlerde belirgin olmayabilir ve zamanla belirti vermeye başlar. Ani idrar yapma ihtiyacı, gece idrara kalkma ve hafif sızıntılar, idrar kaçırmanın ilk belirtileri. Egzersiz sırasında kaçırma, ani ve kontrol edilemeyen idrar kaçırma, sık idrara çıkma, geceleri sık idrara kalkma, sızıntı, damlama, en sık görülen şikayetler. Doç. Dr. Özgüç Takmaz, ilerleyen dönemde vajinada ıslaklık ve cilt tahrişi, tuvalete yetişememe korkusu, kronik idrar yolu enfeksiyonları ve pelvik ağrısı gözlemlendiğine işaret ederek, “Şikayetlerin oluşma sırası, görülme sıklığı, şiddeti kadından kadına değişkenlik gösterir. Temelde idrar kaçırma sorunu yaşayan kadınlar bu sıralamayı deneyimliyorlar” dedi. 

İDRAR KAÇIRMAYA KARŞI 8 ETKİLİ ÖNLEM! 

Kadınlarda oldukça yaygın görülen idrar kaçırma sorununu tamamen önlemek her zaman mümkün olmasa da risk faktörlerini azaltan tedbirler bulunuyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Özgüç Takmaz, önlemleri şöyle sıraladı; ‘’Ağır kaldırmak ve taşımak mesane ve pelvik taban kaslarına zarar verebiliyor. Kafeinli içecekler ve alkol hem mesane kaslarını uyararak hem de idrar miktarını arttırarak idrar kaçırmayı tetikleyebiliyor. Sigara içmek de kronik öksürüğe ve östrojen seviyesinin düşmesine yol açarak pelvik taban kaslarına zarar verebiliyor. Çok fazla egzersiz yapmak pelvik taban kaslarını zorlayabiliyor. Bu nedenle egzersiz programınızı dengeli ve kontrollü tutmanız önem taşıyor. Pelvik taban kaslarınızı güçlendirmek için düzenli kegel egzersizleri yapın. Fazla kilo pelvik taban kaslarına ve mesaneye ekstra baskı yapabiliyor. Dolayısıyla ideal kilonuzda kalmaya dikkat edin.  Kabızlık, pelvik taban kaslarına baskı yaparak idrar kaçırmaya neden olabilir. Kabızlığı önlemek için lif zengini gıdalar tüketmeye özen gösterin. Mesane eğitimi ile belirli aralıklarla tuvalete gitme alışkanlığı edinin. Gece idrara kalkmayı azaltmak için yatmadan önce sıvı alımını sınırlamanız fayda sağlıyor.’’ 

İdrar kaçırma tedavisi hastanın durumuna ve idrar kaçırmanın tipine göre planlanıyor. Doç. Dr. Özgüç Takmaz, idrar kaçırma sorununda ilaç tedavisi, mesane eğitimi, girişimsel yöntemler ve ameliyat yöntemlerine başvurulduğuna işaret ederek, sözlerine şöyle devam etti; “Kadınlarda  idrar kaçırma sorunu mesanenin düzensiz kasılmasını önleyen ilaç tedavisi, pelvik kas egzersizleri, mesane kaslarına botoks uygulaması, yine mesane kaslarının elektriksel uyarılarla güçlendirilmesi şeklinde tanımlanan elektrostimülasyon veya mesane boynuna küçük yamalar konularak, idrarın öksürme aksırma ile kaçmasını engellemeye yarayan ameliyatlarla tedavi edilebiliyor. Hastanın şikayetleri, ihtiyacına göre seçilen tedavi yöntemiyle çoğu zaman tamamen geçebiliyor.”