Pamuk'ta verim düşüyor

İzmir Ticaret Borsası’nın koordinasyonunda İzmir Ticaret Odası, Ege İhracatçı Birlikleri, Aydın Ticaret Borsası, Söke Ticaret Borsası, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tariş Pamuk ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifi, Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü’nün birlikte yürüttüğü 2024-2025 sezonu pamuk rekoltesi tahmin çalışmaları tamamlandı. Çalışma sonuçları, İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent Uçak tarafından açıklandı. Toplantıya Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ege Tekstil İhracatçıları Birliği yöneticileri de katıldı. 

İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent Uçak, geçen sezona göre bu sezon pamuk ekim alanlarında yüzde 10,30’luk artış olduğunu belirterek, “Pamuk ekim alanı büyüklüğü 115 bin hektara yükseldi. Ancak, ortalama kütlü veriminin geçen yıla göre yüzde 4,6 azalarak dekarda 420 kilogram olması bekleniyor. Buna göre kütlü üretiminde 484 bin ton olacağını öngörüyoruz. Yeni sezonda çırçır randıman oranının yüzde 39 olacağı ve bu randıman oranı ile mahlıç pamuk üretiminin 189 bin ton olacağı tahmin ediliyor” dedi.

“Pamuk stratejik ürün, pamuk beyaz altın, pamuk yüzbinlerce insanımızın geçim kaynağı, pamuk demek katma değer demek, pamuk demek milli ekonomi demek, pamuk demek iplik demek, tekstil demek, hazır giyim demek, pamuk demek ihracat demek, ülkeye döviz kazandırmak demek sözleri artık anlamını yitirdi. Ne pamuk üreticisi mutlu, ne çırçırcı, ne tüccar, ne iplikçi, ne de sektörün diğer paydaşları. herkes mutsuz! Hiçbir paydaşın mutlu olmadığı bir ortamda üretim ve ticaretin sürdürülebilir olması da beklenemez”diyen Bülent Uçak, “Peki pamuk sektörü neden son yılların en kötü dönemini yaşıyor, gelin biraz bunu konuşalım. Hepinizin bildiği gibi, ülkemizde son dönemde kontrol altına alınmış, ancak açtığı yaraların etkisi devam eden bir yüksek enflasyon faktörü var. Enflasyon pamuk değer zincirinin her aşamasında maliyetlerin artmasına neden oldu. Ancak, pamuk fiyatları bu enflasyondan sanki etkilenmemiş gibi yerinde saymaya devam etti, hatta ara ara geriledi” diye konuştu.

UCUZA İHRAÇ EDİP, PAHALIYA İTHAL EDİYORUZ
 
2023’de pamuk üretim maliyetinin ortalama 25 tl seviyelerindeyken bu yıl maliyetler verime göre değişmekle birlikte 28-32 TL bandında seyrettiğini ifade eden Uçak, şu bilgileri paylaştı; “Ortalama maliyet artışı yaklaşık yüzde 17. Borsadaki mahlıç yani çekirdekiz pamuk fiyatına baktığımızda geride bıraktığımız sezon ortalaması 53 TL seviyesinde.  Yeni mahsul 41 renk pamuk ise 58 TL’den işlem görüyor. Dünyada ise Cootlook a indeks 61 TL ve ABD Memphis pamuk fiyatları 63 TL sevilerinde. yurt dışıyla fiyat farkımız bazı kalitelerde 10 TL’ye yaklaşıyor. Böyle olunca ihracat artmaya başladı ve bu sezon neredeyse 300 bin tona ulaştı. Buna karşın aynı dönemde 760 bin tonun üstünde ithalatımız oldu. Geçtiğimiz sezon ortalama 2,03 dolardan pamuk ithal ederken, ortalama ihraç fiyatımız 1,91 dolar oldu. 1,5 milyon tonun üstünde tüketimimiz olan bir piyasada, yurtdışına ucuza pamuk satıyor, karşılığında ise yine yurtdışından pahalıya pamuk alıyoruz. Uzun yıllardır gururla andığımız ve dış ticaret fazlası veren hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü de zor zamanlar geçiriyor. Ocak-Eylül 2024 döneminde geçen yılın aynı dönemine göre Türkiye hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatımızda %8,5 oranında azalma yaşanmıştır. Hazırgiyim ihracatının genel ihracattaki payı da göre %7,1 düştü.Tekstil ve hammaddeleri ihracatımız %2,2 geriledi. Bu veriler, pamuk sektörünün sorunlarının sadece pamuk üretiminden ibaret olmadığını, üretimde yaşanan sorunun sektörün tüm bileşenlerini olumsuz etkilediğini göstermek için yeterli.  Pamuk, ekonomik katkıları, istihdam yaratma potansiyeli, sanayiye desteği ve stratejik önemi nedeniyle sürdürülebilir şekilde desteklenmesi gereken bir ürün. Ülkemizin içinde bulunduğu enflasyonist ortamda bu desteklerin yeterli değil. Kütlü pamuk prim desteğinin son üç yıldır 1 lira 60 kuruş sevisinde kalması ve hiç artmaması üreticimizde ve bizlerde hayal kırıklığı yarattı. Üretim maliyeti kilo başına ortalama 30 lira olan kütlü pamuk güncel piyasada ortalama 23 liradan alıcı buluyor. Üretici haklı olarak malını maliyetin altında satmak istemiyor. Piyasanın düzelmesi ve üreticinin zarar etmemesi için geçtiğimiz yıl talep ettiğimiz kilogram başına 5 liralık prim desteğini, yeterli olmamasına rağmen arttırmadan bu sene de talep ediyoruz. Üreticinin zarar ettiği ortamda tarımı konuşmanın anlamı yok. Bizim yüzümüzün gülmesi için önce üreticimizin yüzünün gülmesi lazım.”

Uçak, ucuz yerle pamuğun ihraç edilip,  pahalı pamuğun ithal edilmesi nedeniyle arada 150 milyon dolarlık maliyet farkı oluştuğunu vurgulayarak, yerli tohum desteği ile verimlilik ve kalite artışı gerektiğini açıkladı. Tarımda acil planlanamaya ihtiyaç olduğunu da belirten Uçak, “Kumar oynamak istemiyoruz. Zararına iş yapabilecek tek bir yer var o da devlet. Ne üretici ne sanayici ne de tüccar para kazanmadan sürdürülebilir iş yapamaz. Tekstilde ihracat düştükçe üretim de düşüyor. Kapasite kullanım oranları yüzde 50’lere kadar geriledi. Ankara’ya güçbirliği içinde gidip derdimizi anlatıyoruz. Dinlemede sorun yok ama taleplerimizin yerine getirilmesi konusunda sıkıntı var” dedi.

Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Tolga Uskuç, sektörün zor zamanlar geçirdiğini belirterek, “Pamuk üreticisinin desteğe en fazla ihtiyaç duyduğu günleri yaşıyoruz. Çiftçi para kazanacak ki üretim sürdürülebilir olacak. Ekim alanlarında artış var ama rekolte düşük. Bu ülkenin kalkınmasında pamuğun, dolayısıyla tekstilin önemi büyük.