Plastik atık kirliliği korkutuyor…

Yetişkin bir kişi, günlük yaşamda plastiklerle temas içinde çok sayıda deneyim yaşıyor. Tek kullanımlık plastik şişeler, saklama kapları, alışveriş poşetleri, yiyecek paketleri, kişisel bakım ürünleri gibi günlük olarak tüketilen bir çok malzeme plastik içeriyor. Ayrıca elektronik eşyaların plastik muhafazaları ve giyimde kullanılan sentetik lifler de plastik atık kaynakları arasında yer alıyor.

2021 yılında Türkiye’de 5 milyon 600 bin ton plastik atık üretildi. Plastik atıkların etkileriyse oldukça ciddi. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından sağlanan veriler her gün, plastikle dolu en az 2.000 çöp kamyonu miktarında plastiğin dünyanın okyanuslarına, göllerine ve nehirlerine döküldüğünü gösteriyor. Deniz ve okyanuslara atılan plastikler, deniz yaşamına zarar verirken aynı zamanda deniz kirliliğine de neden oluyor. Su içinde zamanla mikroplastikler haline gelen bu atıklar önce deniz canlılarına, ardından beslenme yoluyla insanlara zarar veriyor. Plastik atıklar, bozunma süreleri uzun olduğu için organik çöplerin ulaşabileceği sınırın ötesine geçerek toprak ve havayı da kirletebiliyor.

BİR ‘BUZDOLABI’ AĞIRLIĞINDA PLASTİK

Bir yetişkinin yıllık plastik atık üretimi, yaşam tarzına ve tüketim alışkanlıklarına bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Ortalama olarak bakıldığında bir yetişkinin yıllık plastik atık üretimi 100 ila 150 kilogram arasında değişiklik gösteriyor. Bu, sadece bireysel tüketimle ilgili bir olup, endüstriyel plastik atıkları tahmin dahilinde yer almıyor. İçi boş bir buzdolabının ağırlığı da boş halde yaklaşık 150 kilogram olarak hesaplanıyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) 2022 yılında paylaştığı veriye göre dünya üzerinde plastik atıkların yalnızca yüzde 9’u geri dönüştürülebiliyor. Bu da 137 kilogramdan fazla plastiğin 1 kişi tarafından bir yılda atık olarak doğaya bırakıldığını gösteriyor.

yenikiraz.com’dan Semi Tektaş’ın haberine göre 2020 yılında AB’den Türkiye’ye gerçekleştirilen çöp ithalatı 438 bin ton seviyesine ulaştı. AB’ye aday ülkeler de 2020’de 2016’ya kıyasla Türkiye’ye 20 kat daha fazla plastik atık gönderdiği ifade ediliyor. Aynı zamanda 2022 yılının Mayıs ayında Greenpeace’in yayınladığı raporda paylaşılan verilerde İngiltere’nin 2020’de Türkiye’ye ihraç ettiği plastik atıkların 210 bin ton civarında olduğu. Yani Türkiye bir yılda, 1 milyon 555 bin yetişkin kişinin daha plastik atık yükünü üstlenmiş oluyor.

Plastik kirliliğiyle mücadele etmek için bireysel çaba büyük önem taşıyor. Plastik tüketimini azaltmak, geri dönüştürme yapmak, plastik bileşenlerden çevre dostu alternatiflere yönelmek, çöp ayrıştırmak gibi seçenekler bu konuda etkili yöntemler. Plastik atıkların etkilerini göz önünde bulundurmak, plastikten kaçınmak ve çevre dostu alternatiflere yönelmek ekolojik denge üzerinde etki yaratıyor. Bireysel olarak daha doğal tercihler yaparak, plastik kirlilik sorununa çözüm bulma yolunda adım atmak yaşanabilir bir dünya için zemin oluşturuyor.

Afranur Şimşek