Tikler neden oluşur? Tourette sendromu hakkında bilinmeyenler!
Tikler gerçekten bir rahatsızlık mı yoksa basit bir alışkanlık mı? Tourette Sendromu'nun sebepleri nedir? Herkes neden tik yaşamaz? Tikler hayatı nasıl etkiler? Tedavi edilebilir mi
Tikler, çoğu zaman istemsizce gerçekleşen hareketler olarak tanımlanır ve bu durum, birçok insanın hayatında geçici ya da kalıcı bir rahatsızlık yaratabilir. Peki, bir insanda neden tikler oluşur? Ve neden bazı kişilerde görülürken, diğerlerinde hiç gözlemlenmez? Bilim, bu sorulara yanıt arıyor.
TOURETTE SENDROMU NEDİR?
Halk arasında tik olarak bilinen ve genellikle çocukluk döneminde görülen bu durumun tıbbi adı Tourette Sendromu’dur. Tourette Sendromu, nörolojik bir rahatsızlık olup, insanların hareketlerini kontrol edememesiyle karakterizedir. Bu tikler bazen geçici olabilirken, bazı durumlarda ömür boyu sürebilir.
TİKLER HANGİ HAREKETLERİ KAPSAR?
Tikler basit ve karmaşık olarak iki şekilde sınıflandırılabilir. Basit tikler, göz kırpma, omuz kaldırma ya da dudak ısırma gibi minimal hareketlerden oluşur. Karmaşık tikler ise, birden fazla kasın devreye girmesiyle daha ritmik ve belirli bir amaca hizmet eder. Örneğin, göz kırpmanın yanında başı ileri-geri hareket ettirmek karmaşık bir tik örneğidir.
NEDEN TİKLER OLUŞUR?
Tourette Sendromu’nun kesin nedenleri hâlâ tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörlerin bu durumu tetiklediği düşünülmektedir. Bunun yanında nörolojik ve çevresel faktörler de önemli bir rol oynar. Dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin düzensizliği, bu rahatsızlığın oluşmasına neden olabilir. Ayrıca stres, yorgunluk ve heyecan gibi psikolojik durumlar da tikleri tetikleyebilir.
TİKLERİN ŞİDDETİ VE TEDAVİ GEREKSİNİMİ
Çoğu basit tik, birkaç hafta içerisinde kendiliğinden kaybolabilir ve tedavi gerektirmez. Ancak, tiklerin yaşam kalitesini etkileyen boyutlara ulaşması durumunda tedavi gerekebilir. Şiddetli tikler için terapiler önerilirken, hastaların yaklaşık 1 yıl boyunca gözlemlenmesi gerekmektedir. Bu, doğru teşhis için önemli bir süreçtir, çünkü Tourette Sendromu'nun belirtileri, standart testlerde kolayca tespit edilemez.
TOURETTE SENDROMU TANISI VE TEDAVİSİ
Tourette Sendromu’nun doğru bir şekilde teşhis edilmesi, bazen bir yıl süren gözlemler gerektirir. Özellikle karmaşık tikler, tek başına teşhis için yeterli değildir. Hafif tikler genellikle müdahale gerektirmezken, daha ciddi tikler psikolojik ve nörolojik tedavilerle kontrol altına alınabilir.
TOURETTE SENDROMU HERKES İÇİN GEÇERLİ Mİ?
Unutulmamalıdır ki, tüm tikler Tourette Sendromu'na işaret etmez. Bazı basit tikler, stres ya da yorgunluk gibi geçici durumlarla bağlantılı olabilir ve kalıcı olmayabilir. Yani, tiklerin her zaman bir hastalığa işaret etmediği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Kaynaklar: Tourette Association of America, cleveland clinic,
National Institute of Neurological Disorders and Stroke
