Topraktan tabağa fiyat oyunu!
Tarladan sofraya gelene kadar bir ürünün 3-4 kat pahalı satılması, Cumhurbaşkanından sokaktaki yurttaşa kadar herkesi rahatsız etmeye devam ediyor. Üreticinin 1 liraya sattığı ürün, nasıl oluyor da pazarda 7-8 TL'ye markette ise 9-10TL'ye satılıyor?
Tarladan çıkan sebze ve meyveler hasattan sonra tüketiciye ulaşana kadar izlediği yolculuk sırasında değerine değer katıyor.
Açık alan ve serada olmak üzere yılın her döneminde yetişen domatesin ülkemizde bol olmasına rağmen bu kadar pahalıya satılması ise akıllarda soru işareti oluşturuyor. Üreticinin 3 TL’ye satamadığı salçalık domatesin kilosu pazarda 10 ila 15 TL’den satılırken sofralık domateste de sorun yaşanıyor. Büyükşehirlerde pazarda kilogramı 20 TL'nin altına düşmeyen, marketlerde ise 25-30 TL'den satılan sofralık domates tarlada 3 TL'ye kadar geriledi. Fiyatın buraya kadar gerilmesi nedeniyle domatesler tarlada kaldı.
FİYAT FARKI NEREDE OLUŞUYOR?
Başta döviz kuru ve yüksek enflasyon nedeniyle her geçen gün fiyatları yükselen; gübre, tarım ilaçları, elektrik, akaryakıt, paketleme gibi kalemlerden oluşan bu maliyetler, çiftçinin kârının düşmesine sebep olurken, üretici ve pazar arasındaki fiyat farkını da katlıyor.
Aracılar ve komisyoncular nedeniyle fiyat farkının bu kadar yükseldiğini belirten Adanalı çiftçi A.D., “Domatesin üreticinin elinden çıktıktan sonra izlediği yol fiyat farkını oluşturuyor. Üreticinin sattığı ürün; hal komisyonu, rüsum ve vergilerle en az yüzde 12 oranında fiyat artışı gösterir. Ürünün burada işlenmesi ve boylanması işlemlerinin maliyeti ve esnafın kârı da fiyata eklenince yaklaşık %40 oranında bir fiyat artışı daha gerçekleşir. Bu işlemlerin ardından İstanbul ve diğer illere doğru yola çıkan domatese, paralı köprüden geçtiği için bu ücrette yansıtılır. İşlenirken veya taşınırken yaşanan kayıp ve fire oranı ortalama yüzde 25-30 civarında kabul edilir. Bu kayıplar da fiyat olarak kalan ürüne yansıtılınca tarladan 3 liraya çıkan bir kilo domates vatandaşın önüne 4-5 kat zamla konur” dedi.
“ÜRETİCİ MUTSUZ, TÜKETİCİ MUTSUZ”
Aradaki fiyat farkının büyük bir kısmının nakliyeden kaynaklandığını belirten İzmir Pazarcılar Odası Başkanı Hamdin Erişen, “Üretici tarlasını ekerken genle tüm zamlardan etkileniyor. Zamlara rağmen üretim yapmaya devam etmeye çalışıyor. Yüksek fiyattan satmaya çalışıyor ürün elinde kalıyor. Görüyoruz Türkiye’nin her yerinde üreticiler tepki için ellerinde kalan ürünlerini döküyorlar. Vatandaş da fiyatlara isyan ediyor. Üretici mutsuz, tüketici mutsuz. Kim mutlu? Aracılar… ancak aracılar özellikle mazot zamları nedeniyle ürünü tarladan hale, halden de market ve pazarlara getirene kadar fiyatları katladıkça katlıyorlar. Bu da vatandaşın cebine yansıyor” diye konuştu.
İZMİR’DE DOMATES HAL FİYATLARI
İzmir’de halde salkım domates en düşük 10 TL’den en yüksek 22.50 TL’den satışa sunuluyor. Sera domates ortalama 28.50 TL’den satılırken salçalık domates en düşük 5 TL’den en yüksek 11 TL’den satılıyor. Halden çıkan tezgahlarına gelen aynı salkım domates Pazar tezgahlarında 20 TL ile 25 TL arasından, sera domates 35 TL’ye kadar satışa sunuluyor. Salçalık domatesin pazarda satış fiyatı 8 ile 10 TL, marketteki fiyatı ise 10 ila 12 TL arasında değişiyor.
