- Haberler
- Yaşam
- Üstün zekâ nedir? Üstün zekalıların özellikleri neler? İşte bilimsel araştırmaların özeti
Üstün zekâ nedir? Üstün zekalıların özellikleri neler? İşte bilimsel araştırmaların özeti
IQ puanından çok daha fazlası olan üstün zekâ, hızlı düşünme, yaratıcı çözümleme ve duygusal hassasiyetle karakterize ediliyor. Peki üstün zeka kime denir? Üstün zekalılar hangi özellikleriyle öne çıkıyor? İşte uzman görüşleri.
Bir kişinin bilişsel yeteneklerinin toplum ortalamasının çok üzerinde olması “üstün zekâ” olarak tanımlanır. Genellikle IQ testlerinde 130 ve üzeri puan alan bireyler bu kategoriye girse de, uzmanlara göre bu tanım yalnızca sayı ile sınırlı değil. Sorun çözme becerileri, yaratıcı düşünme yetenekleri ve analiz kabiliyeti de üstün zekânın göstergeleri arasında yer alıyor.
BEYİNDEKİ İLETİŞİM HIZI ANAHTAR ROL OYNUYOR
Robert J. Halleran ve David F. Feldhusen, üstün zekâlı bireylerde nöronlar arası iletişimin daha güçlü olduğunu belirtiyor. Bu durum, bilgiyi analiz etme ve yorumlama hızlarını artırarak onların daha karmaşık durumlarla başa çıkmalarını sağlıyor.
ERKEN DİL GELİŞİMİ VE YÜKSEK KELİME DAĞARCIĞI
ABD'li psikolog Linda Kreger Silverman’a göre, üstün zekâlı çocuklar erken yaşlarda gelişmiş bir dil yeteneğine sahip olurlar. Zengin kelime dağarcığı ve hızlı telaffuz becerisi, bu bireylerin öğrenme süreçlerini de hızlandırır.
UZUN SÜRELİ ODAK VE BİLGİYE DERİNLEŞME
David Lubinski, üstün zekâlı bireylerin bilgiye daha derinlemesine eğildiklerini ve uzun süreli odaklanma sayesinde başarıya ulaştıklarını vurguluyor. Bu bireyler, yüzeysel öğrenmektense bilgiyi içselleştirme eğilimindedir.
BEYNİN STRATEJİK BÖLGELERİ DAHA AKTİF
Nörobilimciler Rex E. Jung ve Richard J. Haier’ın araştırmaları, üstün zekâlı kişilerin beyinlerinde özellikle soyut düşünme ve problem çözme alanlarının daha aktif olduğunu ortaya koyuyor. Bu kişiler, karmaşık verileri analiz etmekte daha başarılılar.
DUYGUSAL ZEKA VE SOSYAL HASSASİYET YÜKSEK
Linda Kreger Silverman’a göre üstün zekâ, yalnızca mantıkla sınırlı değil. Bu bireylerin duygusal zekâları da yüksek. Çevrelerindeki duygusal ipuçlarını algılama kapasiteleri gelişmiş olsa da, bu durum zaman zaman duygusal yoğunluk yaşamalarına ve sosyal uyumsuzluklara yol açabiliyor.
SOSYAL ORTAMLARDA “FARKLILIK” HİSSİ
Robert J. Sternberg ve Elena L. Grigorenko'nun araştırmalarına göre, üstün zekâlı bireyler kalabalık ortamlarda çoğu zaman kendilerini “farklı” hissediyor. Bu da sosyal ilişkilerde zorluk yaşamalarına neden olabiliyor. Entelektüel düzeyi benzer gruplar arasında ise daha rahat hissediyorlar.
