Yeni pandemi mi geliyor?

Çiçek Hastalığı yüzyıllarca milyonlarca insanın ölümü ve sakatlığına neden oldu. Aşılama ile dünyada modern tıp tarafından tamamen ortadan kalkan ilk ve tek enfeksiyon hastalığıydı. 1970’li yıllarda ortadan kaldırıldı. Afrika kıtasında 1970’lerin başında Çiçek hastalığına benzer vakalar tanımlandı. Dünya Sağlık Örgütü Monkeypox virüs adında Çiçek hastalığı virüsü (smallpox)’ne benzer başka virüs olduğunu belirledi. 2003’e kadar Afrika’yla sınırlı olan vakalar Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkelerinde görülmeye başlandı. 2022 salgınında İngiltere’de Nijerya’dan gelen 9 vaka tespit edildi.

Batı ve Orta Afrika'daki salgınlar sıçanlara, tavşanlara, sincaplara, maymunlara, kirpilere ve ceylanlara maruz kalmayla ilişkilendirildi. Tropikal yağmur ormanları sakinleri, bu hayvanları yakalayıp, keserken, yemek için hazırlarken doğrudan temas yoluyla enfekte olabilirler. Yutma enfeksiyonla ilişkilendirildi. Bu tür orman etinin tüketimi özellikle tehlikeli. Çünkü et az pişmiş olur. Hastalığa bağlı Afrika'da %1-10 arası değişen ölüm oranları bildirilirken, ABD'deki 2003 salgınında hiçbir ölüm meydana gelmedi. 

Hastalığın kuluçka süresi ortalama 12 gün olup 4-20 gün arasında da olabilir. Hastalık semptomları Prodromal veya döküntü öncesi aşamada, döküntü başlangıcından 1-4 gün önce ateş ilk semptom, genellikle 38,5-40,5 °C. Ateşli hastalığa genellikle titreme, aşırı terleme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, miyalji, halsizlik, iştahsızlık, bitkinlik, farenjit, nefes darlığı ve öksürük balgamlı veya balgamsız eşlik eder. Lenf bezlerinde şişme, ateşten 2-3 gün sonra ortaya çıkar. 2003 salgınında hastaların %47'sinde boyun ve çene bölgelerinde birkaç santimetre çapında lenf düğümleri vardı. Ekzantem aşamasında, çoğu kişide ateşin başlangıcından sonraki 1-10 gün içinde döküntü gelişir. Döküntü yüzde başlar ve vücudun geri kalanına yayılır. Tüm lezyonlar kabuklarını dökene kadar 2-4 hafta devam eder. 

Hastalık kendiliğinden sınırlanır; 2-4 haftada iyileşme meydana gelir. Afrika vakalarında ölüm oranı %1-10'du ve ölüm hastaların sağlık durumu ve diğer eşlik eden hastalıklarla ilişkiliydi. 2003 ABD salgınında ölüm bildirilmedi. Hastalar hastalığın ateşli evresinde kendilerini kötü hissederler. Bu nedenle destekleyici bakımla yatak istirahati gerekebilir. Daha şiddetli vakalarda hastaneye yatış gerekebilir. Acil kullanım onayı alan aşı mevcut. Hastalığın çiçek virüsüne benzerliği nedeniyle 1970’li yıllardan önce çiçek aşısı yaptırmış olanlar hastalığa karşı daha dirençli olduğu düşünülür.

Akdeniz diyeti ile beslenin, Kapalı alan kalabalıklarından, sigara ve alkolden uzak durun, fiziksel olarak aktif olun, dostluklar kurun, erişkin yaş aşılamaları için doktora başvurmayı unutmayın.