Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsız bir devlet olarak uluslararası alanda tanınmasını ve egemenliğinin kabulünü sağlayan bir anlaşmadır. 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre’nin Lozan şehrinde imzalandı. Türkiye’nin siyasi bağımsızlığını koruyabilmesi ve kendi iç işlerini belirleyebilmesi açısından büyük bir kazanım olan Lozan Antlaşması, çeşitli maddeler içermektedir:
- Sınırlar: Ankara Anlaşması’nda Fransızlarla belirlenen sınırlar kabul edildi. Irak sınırı konusunda ise Musul üzerinde anlaşma sağlanamadığı için İngiltere ve Türkiye Hükûmeti kendi aralarında görüşeceklerdi.
- Türk-Yunan Sınırı: Mudanya Ateşkes Antlaşması’nda belirlenen sınırlar kabul edildi. Karaağaç istasyonu ve Bosnaköy, Yunanistan’ın Batı Anadolu’da yaptığı tahribata karşılık Türkiye’ye savaş tazminatı olarak verildi.
- Adalar: Gökçeada ile Bozcaada, özerk bir yönetime tabi tutulmak şartıyla Türkiye’ye bırakıldı. Diğer Ege adaları ise İtalya’ya kaldı.
- Türkiye-İran Sınırı: Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti arasında 17 Mayıs 1639’da imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması’na göre belirlendi.
- Kapitülasyonlar: Kapitülasyonlar tamamıyla kaldırıldı.
- Azınlıklar: Lozan Barış Antlaşması’nda azınlık, Müslüman olmayanlar olarak belirlendi. Tüm azınlıklar Türk uyruklu kabul edildi ve eşit haklara sahip olacakları belirtildi. Batı Trakya’daki Türklerle, İstanbul’daki Rumlar dışında, Anadolu ve Doğu Trakya’daki Rumlar ile Yunanistan’daki Türkler’in mübadele edilmeleri kararlaştırıldı.
- Savaş Tazminatları: İtilaf Devletleri, I. Dünya Savaşı nedeniyle istedikleri savaş tazminatlarından vazgeçtiler. Sadece Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç bölgesini Türkiye’ye verdi.
- Osmanlı’nın Borçları: Osmanlı borçları, Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılan devletler arasında paylaştırıldı. Türkiye’ye düşen bölümün taksitler halinde Fransız frangı olarak ödenmesine karar verildi.
- Boğazlar: Boğazlar, geçici bir çözümle askeri olmayan gemi ve uçakların barış zamanında geçişine izin verilecek şekilde düzenlendi. Boğazların her iki yakası askersizleştirildi ve Türk askerlerinin girişi yasaklandı. Boğazlar bölgesine başkanı Türk olan uluslararası bir kurul oluşturuldu ve Milletler Cemiyeti’nin güvencesi altında bu düzenlemeler sürdürülecekti. Daha sonra 1936’da Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile değiştirildi.
- Yabancı Okullar: Eğitimlerine Türkiye’nin koyacağı kanunlar doğrultusunda devam etmeleri kararlaştırıldı.
- Patrikhaneler: İstanbul’da Dünya Ortodokslarının dini lideri olan patrikhanenin siyasi yetkileri kaldırılarak kalmasına izin verildi.
“BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİR SİYASİ ZAFER”
Lozan Antlaşması, Türkiye’nin bağımsızlığını ve egemenliğini kazandığı önemli bir dönüm noktasıdır. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk Nutuk’ta Lozan Barış Antlaşması için “Bu antlaşma, Türk Milleti’ne karşı, yüzyıllardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış büyük bir suikastın sonuçsuz kaldığını bildirir bir belgedir. Benzeri görülmemiş bir siyasi zafer eseridir!” ifadelerini kullanmıştır.
Haber Merkezi
Yorumlar kapalı.