Mest ve mesh abdest konusunda çok sık sorulan sorular arasındadır.
Mest nedir?
Mest nelere ve nasıl yapılır? Mest üzerine mesh etmenin şartları nelerdir?
Mest, ayakları topuklarıyla yani ayak bilekleriyle beraber örten bir tür ayakkabıya verilen isimdir.
İslâm dini namazı, dinin temel vecîbelerinden saymış olmasının yanı sıra, her türlü mükellefiyette zorluğu gidermeye ve kolaylığı temin etmeye de ayrı bir önem vermiştir. Bu kabilden olmak üzere, mükellefler için mest veya sargı üzerine mesh yaparak abdest alma ve böylece üzerine düşen ibadetleri ifa etme imkânı getirmiştir.
Mesh nedir?
Mesh, bir nevi hükmî temizlik olup; abdestte bir uzvun, ayağa giyilen mestin veya yaraya sarılan sargının üzerine ıslak elle; teyemmümde ise toprağa sürülmüş elle yüz ve kollar üzerine yapılır.
Mest üzerine mesh caiz midir?
Abdest alırken mestler üzerine mesh etmek Peygamberimiz ’in sünneti ile sabittir. Nitekim Hz. Peygamber’in abdest aldığını ve mestlerinin üzerine mesh ettiğini bildiren birçok rivayet vardır (Buhârî, Vudu, 35, 48; Müslim, Taharet, 72, 73).
Mestler üzerine meshin şartları nedir?
- Ayaklar yıkanarak alınan bir abdestten sonra giyilmiş olması,
- Ayağa giyilmiş olarak normal bir yürüyüşle yaklaşık 5 km. veya daha fazla yürüyecek kadar dayanıklı olması,
- Mestlerin bağsız olarak ayakta durabilecek kadar sağlam ve kalın olması,
- Mestlerin her birinde, ayak parmağının küçüklerinden üçünün gireceği kadar genişlikte delik bulunmaması,
- Hemen suyu emerek ayağa geçirmemesi,
- Mesti giyenin ayağı tümüyle kopuk ve yok olmaması; en azından ayağının ön kısmında, elin küçük parmağıyla üç parmak kadar bir parça bulunmalıdır.
Mestler üzerine mesh edildiği gibi, mest özelliği taşıyan çizme, potin, yukarıdaki şartları taşıyan çorap ve benzeri şeyler de Hanefilere göre mest hükmündedir.
Devamlı olarak yerle temas halindeki çizme ve ayakkabılara mesh etmek yeterli olmayıp; varsa üzerindeki necis/pis maddelerin de temizlenmesi gerekir.
Mest’in müddeti/süresi ne kadar?
Abdestli olarak ayağına mest giyen kimse, mest giydikten sonra ilk defa abdestinin bozulmasından itibaren, mukim ise bir gün, yolcu ise üç gün mestleri üzerine mesh edebilir. Peygamberimiz misafir için üç gün üç geceyi, mukim için de bir gün bir geceyi mest süresi olarak tayin etmiştir (Neseî, Taharet, 98).
Mesh ile abdest aldıktan sonra, abdestli iken ayağından mestlerini veya birini çıkarırsa, hades (abdestsizlik hali) ayağına geçmiş kabul edilir ve abdestini bozmadan ayaklarını yıkayıp tekrar mestleri giymesi gerekir. Abdesti yokken çıkarmışsa, tekrar abdest alması gerekir. Süresi dolduğunda, abdestli ise mestleri çıkarıp ayaklarını yıkaması yeterlidir; abdestsiz ise ayağını yıkayarak tam abdest almalıdır.
Çıplak ayak üzerine mesh yapılır mı?
Kur’an-ı Kerim’de abdestle ilgili olarak “Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve -başlarınıza mesh edip- her iki topuğa kadar da ayaklarınızı yıkayın” buyrulmaktadır (Mâide, 5/6).
Ehl-i sünnet mezheplerinin tamamı yüzün, dirseklerle birlikte kolların ve topuklarla birlikte ayakların yıkanmasının farz olduğu konusunda görüş birliği içindedirler.
Hz. Peygamber ve ashabının abdest alırken ayaklarını yıkadıklarına dair tevatüren nakledilen hadisler ayakları yıkamanın farz olduğuna delildir.
Ayrıca Peygamberimiz, abdest alırken ayaklarını mesh eder gibi yıkayıp da ökçelerine su ulaşmayan kişileri gördüğünde: “Vay o topukların ateşten haline” buyurmuştur (Buhârî, Vudû 27, 29; Müslim, Tahâre 25, 26, 28; Mâlik, Tahâre, 5).
Yine Peygamberimizin, abdest alıp da ayağı üzerinde tırnak kadar kuru yer kalan birisi yanına geldiğinde ona: “Dön de abdestini tam al” buyurmaları (Müslim, Tahâre, 31; Ebû Dâvûd, Tahâre 67; İbn Mâce, Tahâra 139), abdestte ayakların yıkanmasının farz olduğuna delildir.
Bu âyet-i kerime ve hadisler gösteriyor ki abdestte çıplak ayak üzerine mesh etmek caiz değildir.
Haber Merkezi (MM)
